۵۳۱۵.امام على عليه السلامـ در مناجات ـگفت: معبودا! بريدن از هر چيز و روى كردن كامل به خودت را ارزانيم دار و ديدگان دلهاى ما را به واسطه نور نگاهشان به تو روشن فرما، تا ديدگان دلها پرده هاى نور را از هم بدرند و به معدن عظمت بپيوندند و جانهاى ما به عزّت قدس تو بياويزند.
۵۳۱۶.امام صادق عليه السلام :شيعيان ما در حقيقت داراى چهار چشمند: دو چشم در سر و دو چشم در دل. البته همه مردمان چنين اند، اما خداوند عز و جلچشمهاى شما را باز كرده و چشمهاى آنان را كور كرده است.
1549 ـ گوش دل
۵۳۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر پراكندگى دلها و دروغگوييهاى شما نبود، بيگمان آنچه را من مى شنوم شما نيز مى شنيديد.
۵۳۱۸.امام صادق عليه السلام :همانا تو را دلى است و گوشهايى.هر گاه خداوند بخواهد بنده اى را هدايت كند، گوشهاى دل او را باز مى كند و هر گاه جز اين براى او بخواهد، گوشهاى دلش را مى بندد و ديگر هرگز اصلاح نمى شود و اين است معناى سخن خداوند متعال: «يا بر دلهايشان قفلهاست؟» . ۱
1550 ـ رويكرد و رويگردانى دلها
۵۳۱۹.امام رضا عليه السلام :همانا دلها را رويكردى استو روى گردى، نشاطى است و ضعفى. پس هر گاه رو كنند، با فهم و بصيرت شوند و هر گاه پشت كنند، خسته و ملول گردند. بنابراين، به گاه روى آورى و نشاطشان، به آنها چنگ زنيد [و در عبادات به كارشان كشيد] و به گاه رويگردانى و ضعفشان، آنها را به حال خود رها سازيد.
۵۳۲۰.امام عسكرى عليه السلام :هر گاه دلها به نشاط آمدند، به آنها امانت بسپاريد و هر گاه كوچ كردند، با آنها بدرود گوييد.
1551 ـ پاكى دل
۵۳۲۱.امام زين العابدين عليه السلام :موسى بن عمران عليه السلام به خدا عرض كرد : پروردگارا! كيستند آن كسان تو كه زير سايه عرش تو هستند، در آن روزى كه هيچ سايه اى جز سايه تو نيست؟ خداوند به او وحى فرمود : پاكدلان.
۵۳۲۲.امام على عليه السلام :جانهاى خود را از چرك شهوات پاك كنيد تا به درجات بلند دست يابيد.
۵۳۲۳.امام على عليه السلام :دلهاى پاك بندگان، نظرگاههاى خداوند سبحان است. پس هر كه دلش را پاك سازد خداوند به آن بنگرد.
ر.ك : طهارت و پاكى ، باب 1190 .
1552 ـ گشادگى دل
قرآن:
«پس كسى را كه خدا بخواهد هدايتش كند، دلش را به پذيرش اسلام مى گشايد و هر كه را بخواهد گمراه سازد، دلش را سخت تنگ مى گرداند؛ چنان كه گويى به زحمت در آسمان بالا مى رود. اين گونه خدا پليدى را بر كسانى كه ايمان نمى آورند، قرار مى دهد».
«آيا براى تو سينه ات را نگشاديم؟»
حديث :
۵۳۲۴.مجمع البيان :در روايت صحيح وارد شده است كه : هنگامى كه آيه «پس كسى را كه خدا بخواهد هدايتش كند ...» نازل شد، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سؤال شد: شرح صدر چيست؟ حضرت فرمود : نورى است، كه خدا در دل مؤمن مى افكند و بدان سبب سينه اش فراخ مى گردد و گشاده مى شود .
عرض كردند: آيا براى شناخت آن نشانه اى وجود دارد؟ فرمود، آرى، روى آوردن به سراى جاودانى و دورى گزيدن از سراى پوچى و فريب و آماده شدن براى مرگ، پيش از فرا رسيدن آن.