پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
مَثَلُ المُؤمِنِ كَمَثَلِ النَّحلَةِ ؛ لا يَأكُلُ إلّا طَيِّبا ، ولا يَضَعُ إلّا طَيِّبا.
مؤمن، مانند زنبور عسل است؛ جز پاك و پاكيزه نمىخورد و جز پاك توليد نمىكند .
شُعب الإيمان : ج 5 ص 58 ح 5765
چکیده : اين مقاله، شرحى است بر مناجات ذاكرين امام سجاد عليه السلام. در يكى از فرازهاى اين دعا، امام عليه السلام به طلب آرامش و سكونت دل با ياد خدا اشاره دارند؛ زيرا اضطراب، نگرانى و دلواپسى لازمه زندگى دنيايى است. ...
نویسنده :
چکیده : اين مقاله شرحى است بر كلام حضرات معصومان عليهم السلام در صفات و ويژگى هاى شيعيان. شيعيان واقعى، بندگان شايسته و پرهيزكار خداوند هستند كه هرگز به دنيا دلبستگى ندارند؛ از دنيا به قدر ضرورت بهره مندند. به طوركلى صفات ...
چکیده : در مناجات عارفين، امام سجاد عليه السلام به بحث معرفت و محبت الهى مى پردازند. هرچه محبت الهى انسان نسبت به خدا بيشتر باشد، معرفت او افزايش مى يابد. اما توجه به دنيا، از همت، محبت و معرفت الهى انسان ...
چکیده : در بسيارى از ادعيه و مناجات هاى مأثور از امامان معصوم عليهم السلام تعابيرى به كار رفته است كه گويا آن بزرگواران مرتكب گناه شده اند! اين شبهه با اعتقاد ما مبنى بر عصمت ايشان ناسازگار است. به راستى به ...
چکیده : اين مقاله به تبيين عرفان حقيقى از عرفان هاى كاذب مى پردازد. از ديدگاه اهل بيت عليهم السلام، «عارف باللّه» كسى است كه به عالى ترين مقام معرفت بشر كه دستيابى به آن براى ايشان ممكن است، نايل آيد. همواره ...
چکیده : اين مقال شرحى است بر كلام اميرمؤمنان على عليه السلام در باب ويژگى شيعيان واقعى و بى اعتنايى آنان به دنيا. باورمندى انسان به اينكه براى خواسته هاى انسان مرزى وجود دارد و آزاد نيست كه هر چيزى را از ...
چکیده : آشنایی با دیدگاههای علما، پیشنیاز هر گونه داوری درباره دیدگاه اسلام درباره مسئله زن است. یکی از علمای تأثیرگذار در مباحث زنان شیخ حر عاملی است. بهطوری که برخی از مسائل زنان، میراث برجای مانده از آراء این عالم اخباری ...
چکیده : جایگاه ویژه آموزه‌های اسلامی در نظام کنترلی کشور، معرفی ظرفیتهای این آموزه‌‌ها را در مطالعۀ آسیبهای اجتماعی، اولویت می‌‌بخشد و بررسی قرآن و حدیث را به عنون منابع این مطالعه، ضروری می‌‌سازد. ظرفیتهای امر به معروف و نهی از منکر، ...
چکیده : وجود احادیث جعلی در بین روایات رسول خدا(ص) و ائمههدی(ع) واقعیتی غیر قابل انکار است. در این نوشتار دربارۀ آغاز جعل حدیث، کیفیت حدیث جعلی، معیار بازشناسی روایات ساختگی عمدی از غیر عمدی و وجود روایات جعلی در کتب معتبر ...
چکیده : استناد فراوان به حدیث مشهور «نیة المؤمن خیر من عمله» در عرصههای مختلف علمی، حاکی از اهمیت این حدیث در میان عالمان مسلمان است. دربارۀ مفاد و مفهوم این حدیث، دیدگاهها مختلف است و می‌توان در این زمینه، به بیش ...
چکیده : از دیرباز دستیابی به احادیث صحیح وجهه همت دانشمندان شیعی بوده است. در این زمینه تلاشهای علمی ارزندهای برای کشف آسیب متنی و سندی احادیث صورت گرفته است. از علمای معاصر که برای کشف تحریفات اسناد حواشی عالمانهای نگاشته، آیة ...
چکیده : فهم متون نهج‌البلاغه همیشه ساده نیست و گاه دشواریهایی دارد که عبور از آنها نیازمند تجهیز به روشی علمی است؛ روشی که بر اساس اقتضائات نهج‌البلاغه تعریف گردد و به تناسب ویژگیهای آن تنوع یابد. ویژگیهایی نظیر سبک، ساختار و ...
چکیده : مقاله حاضر در پی برون رفت از رویه عمومی تحقیقات تاریخ اهل بیت: که در بهرهگیری از منابع، مراجعهای یکسان و نه با درک کافی از محتوای آنها صورت میگیرد، به این مسئله میپردازد که گزارههای تاریخی، در چه گونههایی ...
چکیده : اعجاب عبارتها و عمق حقایق روایاتی معتبر از اهل بیت:، مشهور به «صعب، مستصعب»، گویای اهمّیّت و ضرورت فهم این گونه روایات از جنبههای گوناگون است؛ به گونهای که به رغم آرای حدیثشناسان و پژوهشهای چهار مقاله در این باره، ...
چکیده : عترت طاهره(ع) یکی از دو یادگار گران‌بهای پبامبر اسلام(ص) و ازجمله موضوعات مهمی است که می‌توان آن را در کلام امام علی(ع) مورد مطالعه قرار داد. شناسایی و شناساندن عترت(ع) و بیان فضایل آنها در نهج‌البلاغه از جایگاه حائز اهمیتی ...
چکیده : تنوّع مثل‌ها و مثل‌واره‌های نهج‌البلاغه در کنار کارکردهای دینی، تربیتی و اخلاقی، از منظر زبان‌شناسی شناختی اهمیتی برجسته دارد. اثربخشی این گونه‌های ادبی، در رسایی مضمون، آفرینش تصویر و برجسته‌سازی معنا، آشکار بوده و هویت فکری و فرهنگی آن روزگار ...
چکیده : کنش‌های نخبگان حاکم بر ساختار رسمی قدرت از موضوعات مهم در دانش سیاسی است و یافته‌های دانش نظری علوم سیاسی بر وجوه چهارگانه دولت شامل وجه عمومی، خصوصی، ایدئولوژیک و وجه سرکوب یا اجرای قوانین حکایت دارد. مسئله موردنظر این ...
چکیده : نحو یک متن منفعل با نحو یک متن فعّال تفاوت چشمگیری دارد؛ زیرا نوع جمله‌ها (اسمیه و فعلیه) و نوع افعال به‌کار رفته (متعدّی، لازم، معلوم، مجهول و...) و نحوۀ به‌کارگیری آنها در هرکدام، متفاوتِ از دیگری می‌باشد. یک سبک‌شناس ...
چکیده : رابطه اخلاق و سیاست از مسائل مهم تاریخ اندیشه سیاسی است. سؤال اساسی این است که آیا قدرت و حفظ آن اصالت دارد، یا ارزش‌ها و اصول اخلاقی مهم هستند و سیاست، ابزار تأمین آنها است؟ این مقاله، جهتگیری امام ...
چکیده : نفس یا همان حقیقت انسان دارای ساحت‌های مختلف وجودی است که همواره در دین و عرفان به آن توجه شده است. آموزه‌های دینی میزان و محکی دقیق برای تعریف حقیقت انسان است؛ زیرا همة جوانب وجودی او را در نظر ...
چکیده : یکی از اهرم‌های مبارزه با فساد در سیستم حکومتی، شفافیت است. شفافیت مقوله‌ای است که در جهت تقویت رابطه حکومت با شهروندان، یک حرکت اساسی در بهبود سیاست‌گذاری قلمداد می‌شود. امام علی(ع) برای شفافیت چنان جایگاهی قائل است که وجود ...
چکیده : مطالعات میان رشته‌ای از موضوعات جدید در علم محسوب می‌شود که برآیند پیچیدگی مسائل و غیرخطی بودن روابط اجتماعی میان حوزه‌های مختلف معرفت است که شناخت آنها را از طریق روش‌های رشته‌ای تقریباً غیر ممکن ساخته است. علوم انسانی نیز ...
چکیده : مقتل الحسین(ع) موجود در کتاب تاریخ طبری (310 ه ـ ق) از جمله مقاتل برجای‌مانده و قدیمی مربوط به قرن سوم و چهارم است. این کتاب نیز مانند سایر کتب تاریخی و روایی از هجمۀ گزارش‌‌های قابل تأمل مصون نمانده ...
چکیده : آیات آغازین سورۀ برائت برای اعلام بیزاری خدا و رسول او از مشرکان و روشن‌شدن وضعیت آنها در جامعه نوپای اسلامی و پیراستن خانه خدا و کنگره عظیم حج از پیرایه‌‌های شرک نازل شد. پیامبر اسلامJ نخست این آیات را ...
چکیده : تأثیر عمیق مستحبات در جهت‌دهی فرهنگ دینی جامعه و حفظ ایمان و ارزش‌های الهی بر کسی پوشیده نیست؛ اما برخی، در کم‌رنگ‌‌‌‌‌کردن احکام ترجیحی اسلام به بهانه الزامی‌نبودن آن گام بر‌داشته‌اند. نوشته حاضر تلاش دارد از راه آیات، روایات و ...
چکیده : ماجرای خطبه پیامبر اکرم در غدیر خم در حجه الوداع، از مهمترین شواهدی است که به ولایت و وصایت علی(ع) دلالت دارد و علی(ع) در مواضع مختلف بدان استشهاد کردهاند. یکی از این موارد در نهج البلاغه و در حکمت ...
چکیده : وجود احادیث جعلی در بین روایات رسول خدا۹ و ائمههدی: واقعیتی غیر قابل انکار است. در این نوشتار دربارۀ آغاز جعل حدیث، کیفیت حدیث جعلی، معیار بازشناسی روایات ساختگی عمدی از غیر عمدی و وجود روایات جعلی در کتب معتبر ...
چکیده : زنان در بیان ناتوان بوده و عورت هستند، پس در مقابل ناتوانی کلام آنان سکوت کنید و عورت‌‌‌بودنشان را با مستقر‌کردن در خانه‌ها بپوشانید. روایت مزبور در منابع روایی شیعه و اهل‌سنّت آمده است. «النِّسَاءُ عَی و عَوْرَةٌ فَاسْتُرُوا عِیهُنَّ ...
چکیده : ابوالمفضل شیبانی (م. ۳۸۷ق) از جمله راویان پرکاری است که روایات پرشماری در منابع حدیث و کلام فرق اسلامی دارد و حتی جمعی از بزرگان فریقین او را به حافظ‌بودن می‌ستایند. با وجود این، گاه دخل و تصرفات غیرمتعهدانه‌ای در ...
چکیده : این نوشتار به معناشناسی عبارت«عقل عن الله» در احادیث پرداخته است. به این منظور معنای لغوی «عقل» ارائه و کاربردهایش در ترکیب با حرف جرّ «عن» گردآوری و دستهبندی شده است. بر این پایه، عبارت «عقل عن» در روایات فقهی ...
