امام رضا علیه السلام
صَديقُ كُلِّ امرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّهُ جَهلُهُ .
- به نقل از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله - : دوست هر انسانى، خِرد اوست و دشمن او، نادانىاش.
المحاسن : ج 1 ص 309 ح 610
چکیده : بدون تردید هر پژوهشگری برای بهره‌مندی بهتر از بحارالانوار، بزرگ‌ترین دایره‌المعارف حدیثی شیعه، ناگریز است با پیش‌فرض‌های مؤلفِ آن در اعتبارسنجی روایات آشنا گردد. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی نشان می‌دهد علامه مجلسی به پیروی از دانشوران حدیث‌محورِ پیش از ...
نویسنده :
چکیده : کتاب کافی، به دلیل اعتبار و وثاقت مؤلف، و قدمت کتاب و نزدیکی به زمان حضور ائمه(ع)، از زمان تألیف، مورد توجه علما و محدثان امامی قرار گرفت و در طول تاریخ حدیث شیعه بر روایات آن شروح متعددی نگاشته ...
چکیده : مهدویت نگاری ، یکی از رویکردهای مهم نویسندگان در طول قرون اولیه هجری تا کنون است . شیخ صدوق و شیخ طوسی که هردو از صاحبان کتب اربعه هستند نیز ، آثاری مستقل با موضوع مهدویت از خود ...
چکیده : بحرانی صاحب تألیف "عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال" از محدثان شیعه و هم عصر علامه مجلسی بوده است. این کتاب مستدرک بحارالانوار و مجموعه حدیثی بزرگی است که مجلدات آن به صد جلد ...
چکیده : این پژوهش در صدد است نشان دهد پیوند میان تاریخ نگاری اسلامی و حدیث نگاری (روایت حدیث) تا چه اندازه عمیق و ناگسستنی بوده است. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است: نخست پیوند میان حدیث و تاریخ مورد ...
چکیده : تقطیع در علوم حدیث به معنای جدا کردن بخشی از یک حدیث که متناسب با موضوعی خاص است. گاهی محدثان به دلایل مختلف، بخشی از روایت را نقل کرده و با الفاظی خاص به تقطیع حدیث اشاره می‌کنند. شناخت واژگان ...
چکیده : «موضوعات نگاری» در اهل سنت، متأثر از تاریخ جمع و تدوین حدیث در میان ایشان است. اتفاقات این مقطع تاریخی و اشکالات حدیث پژوهی آن در کتابهای »الموضوعات« قابل ردیابی است. تحلیل شکل گیری سبک موضوعات نگاری و مفاهیم التزامی ...
چکیده :
چکیده : روش طبقه‌بندی احادیث متأثر از نظام طبقه‌بندی در هر دوره‌ای است که مؤلفان کتب با در نظر گرفتن روش‌های مرسوم در عصر خویش به طبقه‌بندی احادیث می‌پردازند. کلینی جزء محدثانی است که در طبقه‌بندی احادیث کتاب شریف «کافی» از روش ...
چکیده : فرهنگ چهل حدیث نویسی در اسلام سابقه دیرینه دارد و ریشه در حدیث نبـوی(منن حفظ علی امتی اربعین حدیثا یحتاجون الیه من امر دینهم بعثه الله یوم القیامة فقیها عالما)دارد. در ایـن مقالـه پـس از بیـان فهرسـت اربعـین نویسـی ...
چکیده : از «نسخه» به عنوان شیوه‌ای خاص از نگارش‌های حدیثی، تعریف قابل قبولی ارائه نشده است. دو تعریف در میان معاصران بیشتر به کار رفته است: نخست. رساله کوچکی که حاوی احکام تأسیسی بوده که امام علیه السلام آن را وضع ...
چکیده : در مقاله حاضر، سعی گرديده است تا با اشاره ای كوتاه به جامع نويسان پيش از كلينی، اين فرضيه، اثبات شود كه قبل از كتب اربعه نيز جامع حديثی ديگری، تبويب و تدوين گرديده است. نگارنده، همچنين در پی آن ...
چکیده : يكی از مباحث مورد توجه محدثان، پرداختن به احاديث ضعيف و جعلی است. اين نوشتار، ضمن معرفي يكی از آثار نوشته شده در اين موضوع توسط دانشمندان اهل سنت، وامداری آن را از ديگر كتاب مورد بررسی قرار داده و ...
چکیده : مجموعه‌های روایی موجود در جهان اسلام نظیر جوامع حدیثی امامیه و اهل سنت به دلیل اشتمال بر احادیث سرّه و ناسرّه نیازمند نقد و نظر بوده و نقد آنها همت و حوصله‌ای درخور میراث معنوی پیامبر(ص)، ائمه اطهار(ع) و اصحاب ...
چکیده : بخش قابل توجهى از ميراث حديثى ما را روايات مناقب و فضايل تشكيل مى دهند. در اين دسته روايات، از برترى و يكّه تازى يك فرد يا گروه بر ديگر افراد يا گروه ها در يك يا چند زمينه سخن ...
چکیده : استفاده افزون از گوهر گران بهاي حديث، و سامان بخشي ساختاري برتر به نگاشته هاي حديثي آغازين، و پردازش کتابهاي کهن در کالبدي نو، متناسب با ادبياتي درخور فهم، و هم چنين ياري نکردن عنصر وقت در پرداختن به همه ...
چکیده : غيبت امام مهدي( از مهم‌ترين رُخدادهاي تاريخ شيعه است. تأثير اين رخداد بزرگ در روايات شيعي کاملاً مشهود است. گروهي از دانشمندان شيعه به انگيزه گردآوري اين‌گونه احاديث، غيبت‌نگاري را بنيان نهادند. جمعي بر اين باورند که عموم شيعيان، پيش ...
چکیده : سبك هاى متعدد و متنوع كتاب هاى حديثى، دسترنج زحمات و نبوغ بسيارى از علما و محدثان در بستر تاريخ است. گوناگونى سبك ها، تحقيق و تتبع را براى محققان هموار كرده است. بسيارى از نوآوران براى خدمت به محققان ...
چکیده : در ارتباط با مسند حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) نكاتى وجود دارد كه طرح آن در اين شماره و استمداد از حديث شناسان در اين زمينه شايسته است. طرح ابهامات و اشكالات احاديث، با پاسخهاى راهگشاى حديث پژوهان در بخش «كاوشهاى حديثى» ...
چکیده : از آن گاه كه دولت اسلام در مدينه منوره پس از پيروزيهاى پياپى اش تثبيت گرديد، منابع بنيادين معرفت اسلامى، يعنى قرآن كريم و احاديثى كه پيامبر اكرم(ص) بيان فرموده بودند، مورد هجوم شكست خوردگان مشرك و يهوديان و نصرانيان ...
چکیده : حجةالاسلام والمسلمين رى شهرى, پس از سخنرانى, در ميزگردى كه به نقد و بررسى ميزان الحكمة اختصاص داشت, به پرسش هاى محقّقان شركت كننده در ميزگرد (حجج اسلام: محمدعلى مهدوى راد, احمد عابدى و محمدعلى سلطانى) و نيز به پرسش ...
چکیده : زمانى كه علماى اماميه, آغاز نگارش آثار حديثى شان را شرح مى دهند, به دو دسته آثار قديمى پديد آمده, اشاره مى كنند. نخست, آثارى هستند كه خود ائمه(ع) نگاشته اند, مثل: اثر مشهور نهج البلاغه, منسوب به على بن ...
چکیده : واژه هاى نامفهوم و يا ديرياب, گاه در جاى حسّاس و اصلى جمله قرار مى گيرند و از اين رو, همه كلام را گنگ مى سازند و حسرت فهم مقصود گوينده و نويسنده را بر دلِ شنونده و خواننده مى ...
چکیده : مجموعه هاى حديثى گوناگون اند؛ برخى از آنها به «صحيح» مشهورند (مثل: صحاح سته) و بعضى به «اصول» (مثل: اصول اربعمأة)؛ دسته اى «سنن» ناميده مى شوند (مانند: سنن ترمذي و سنن ابوداود) و گروهى نيز عنوان «جامع» دارند (مثل: ...
