معرفی و روش شناسی شرح نهج البلاغه ابن ميثم بحرانی
شرح کبير ابنميثم بحراني از مهمترين شروح ترتيبي نهجالبلاغه است. مؤلّفههاي روش ابنميثم در شرح نهجالبلاغه را ميتوان به دو دسته «مؤلفههاي پيش از شرح متن» و «مؤلفههاي در حين شرح متن» تقسيمبندي کرد. از جمله مهمترين مؤلفههاي پيش از شرح متن، ميتوان به اين موارد اشاره کرد: بيان سبب ورود کلام، ذکر تاريخ صدور کلام، مشخص کردن مخاطب يا مخاطبان کلام يا نامه امامعليه السلام، جواب به شبهات، توجه به نسخه بدلهاي نهجالبلاغه و ديگر منابع مربوط، آوردن مقدمهاي پيش از آغاز شرح در صورت نياز و بيان هدف کلي کلام و محور اصلي آن. همچنين از برجستهترين مؤلفههاي موجود در حين شرح اين موارد است: بخشبندي موضوعي متن، بهکارگيري مباحث کلامي، فلسفي و منطقي، بهکارگيري آموزههاي عرفاني و صوفيانه، بهرهگيري از شروح پيشين نهجالبلاغه، استفاده از گفتههاي تاريخي، استفاده از اشعار عرب، بيان معاريض و اشارات موجود در کلام حضرت علي عليه السلام و شرح مفصّل بخشهاي مربوط به توحيد و خداشناسي.
11254
مقايسه توحيد نگاري كليني و صدوق
نگارش هاى توحيدمحور ثقة الاسلام كلينى و شيخ صدوق ، در زمانى نزديك به يكديگر ، پديد آمده و آبشخور واحدى داشته اند . مقايسه چينش روايات ، عناوين ابواب و روايات مورد توجّه ، نشانگر آن است كه «كتاب التوحيد» كلينى ، از انسجام بيشترى در چينش برخوردار است ؛ ولى عناوين و روايات آن ، بسى كمتر از شيخ صدوق است . بيان هاى شيخ صدوق ، بيش از كلينى است
26111
علامه طباطبايي رحمه الله و حديث
مرحوم آقاي طباطبايي، أخباري نيست. ايشان، به خصوص سراغ روايات معارف و اعتقادات ميرود. وقتي که ايشان شروع به حاشيه زدن بر بحارالانوار علاّمه مجلسي کرد، برخيها اعتراض کردند و باعث شدند که اين حواشي ادامه پيدا نکند. وَ اي کاش که ادامه مييافت! ايشان، بر شش جلد حاشيه زدند و اندکي از جلد هفتم؛ مسائلي ازجمله: جبر و تفويض، الامر بين الامرين و ... . مرحوم آقاي طباطبايي، بعضي جاها به مرحوم مجلسي ميفرمايد: از ايشان عجيب است که اينها را رد ميکند.
3923
کاستی ها و لغزش های يک نوشته در گزارش زندگی فضل بن شاذان
فضل بن شاذان نيشابوري، بيترديد، يكي از ارجمندترين فقيهان و متكلمان صاحب فكر و نوآوري است كه در دهه هاي پاياني سده دوم هجري متولد و حداكثر دو ماه پيش از شهادت امام عسكري(، به سال ۲۶۰هجري، با مرگ شهادتگونه فوت کرد. او از صحابيان چهار امام معصوم «رضا، جواد، هادي، عسكري(» بوده كه با استعداد و تلاش شگرف خويش، نفشي والا و سترگ در انتقال ميراث شيعي داشته و به منظور تبيين و مرزباني از آن مكتب، به تاليف ۱۸۰ نگاشته توفيق يافته است. دايرة المعارف تشيّع ـ كه از فرآوردههاي عرصه فرهنگ و معارف سالهاي اخير است ـ از رهگذر اينكه ابنشاذان از دانشمندان آن ساحت و مكتب است، به زندگي او در حد كمتر از نصف صفحه پرداخته كه سوگمندانه بايد گفت كه همان حجم اندك ـ كه خود نوعي گلايه را به همراه دارد ـ دستخوش آشفتگي و ناسره نويسي شده و رهاوردي كه برآيند پژوهش و تحقيق باشد، به دست نداده است. دربارة موضوع نژاد، اساتيد، شاگردان، نگاشتهها و زاويهاي از فراز و فرود حيات سياسي او ره به صواب پيموده نشده است و آميخته با كاستيهاست. در اين مقاله به خلاءهاي آن متن پرداخته شده كه اميد است به غني سازي آن متن در چاپهاي بعد كمك نمايد.
6042