ذلِكَ قَضاءُ اللّهِ في أَفعالِنا ، وَقَدَرُهُ لأَِعمالِنا . 1 فرمان به فرمان بردن و نهى از نافرمانى ... و وعده و تهديد ، و تشويق و هشدار ، همه اينها قضاى خداوند درباره كارهاى ما و قدر او براى كردار ما هستند .
نيز از امام رضا عليه السلام در تفسير قضا آمده است :
الحُكمُ عَلَيهِم بِما يَستَحِقُّونَهُ عَلى أَفعالِهِم مِنَ الثَّوابِ وَالعِقابِ في الدُّنيا وَالآخِرَة . 2 حكم بر آنان درباره استحقاق آنها به خاطر كارهايشان از پاداش و كيفر در دنيا و آخرت است .
2 . قضا و قدر تكوينى
قضا و قدر تكوينى ، دو گونه اند : قضا و قدر تكوينى درباره آفرينش موجودات (به معناى اندازه گيرى و پديد آوردن آنهاست) و قضا و قدر تكوينى درباره افعال انسان .
تقدير تكوينى درباره افعال انسان ، بدين معناست كه خداوند ، قدرت و توانايى انتخاب و انجام دادن كارها را به اندازه اى محدود و معيّن به انسان داده است و قضاى تكوينى ، به معناى فرمان تكوينى خداوند به اجراى اين اندازه هاست .
گفتنى است كه قدرت محدودى كه به انسانْ واگذار شده ، مانع مالكيّت و سلطه خداوند بر افعال انسان نيست . قضا و قدر تكوينى ، نه موجب جبرند و نه موجب تفويض . ۳
1.ر . ك : ص ۱۵۲ ح ۵۷۶۸ .
2.ر . ك : ص ۱۵۲ ح ۵۷۶۷ .
3.اين بحث ، به تفصيل ، خواهد آمد .