باب علم پیامبر(ص)
پرسش :
حدیث «باب علم پیامبر» چه حدیثی است و در جوامع حدیثی شیعه و سنی چه درجه از اعتبار را دارد؟
پاسخ :
حدیثی از قول پیامبراکرم(ص) است که حضرت خود را شهر علم معرفی کرده و امام علی را دروازه ی آن. این روایت در منابع فراوان شیعه و سنی آمده است. این حدیث در دانش نامه امیرالمؤمنین (ع)، ج ۱۰، ص ۵۰۴ ـ ۵۱۱ از منابع گوناگون شیعه و سنی گرد آمده است. به چند مورد بنگرید:
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَأتِ البابَ.[۱]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می خواهد، باید از [این] دروازه در آید.
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ المَدینَةَ فَلیَأتِ البابَ.[۲]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که آهنگ [ورود به] شهر دارد، باید از [این] دروازه به آن، در آید.
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَأتِ بابَ المَدینَةِ.[۳]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می خواهد، باید از دروازه شهر، وارد شود.
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ البابَ فَلیَأتِ عَلِیّا.[۴]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که می خواهد از دروازه [شهر] وارد شود، نزد علی برود.
رسول اللّه(ص): یا عَلِیُّ، أنَا مَدینَةُ العِلمِ وأنتَ البابُ، کَذَبَ مَن زَعَمَ أنَّهُ یَصِلُ إلَی المَدینَةِ إلّا مِنَ البابِ.[۵]
پیامبر خدا(ص): ای علی! من شهر دانشم و تو دروازه آنی. آن که می پندارد از راهی جز این دروازه به شهر دست خواهد یافت، دروغ گفته است.
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلیٌّ بابُها، ولَن تُدخَلَ المَدینَةُ إلّا مِن بابِها.[۶]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است، و به شهر، جز از دروازه آن، وارد نمی شوند.
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، وهَل تُدخَلُ المَدینَةُ إلّا مِن بابِها.[۷]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است، و آیا به شهر، جز از دروازه آن، داخل می شوند؟!
رسول اللّه(ص): أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَقتَبِسهُ مِن عَلِیٍّ.[۸]
پیامبر خدا(ص): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می خواهد، باید از علی پرتو بگیرد.
رسول اللّه(ص): أنا دارُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها.[۹]
پیامبر خدا(ص): من خانه دانشم و علی، درِ آن [خانه] است.
[۱]
. المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۸، ح ۴۶۳۹؛ المناقب لابن المغازلی، ص ۸۰، ح ۱۲۰ کلاهما عن جابر بن عبد اللّه و ص ۸۱، ح ۱۲۱؛ المعجم الکبیر، ج ۱۱، ص ۵۵، ح ۱۱۰۶۱؛ تاریخ بغداد، ج ۴، ص ۳۴۸، ح ۲۱۸۶ و ج ۱۱، ص ۴۹؛ تاریخ مدینة دمشق، ج ۴۲، ص ۳۷۹، ح ۸۹۷۷ و ص ۳۸۱، ح ۸۹۸۱؛ اسد الغابة، ج ۴، ص ۹۵، ح ۳۷۸۹؛ المناقب للخوارزمی، ص ۸۳، ح ۶۹ والثمانیة الأخیرة عن ابن عبّاس؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۰۵ الرقم ۱۸۷۵؛ صحیفة الإمام الرضا(ع)، ص ۱۲۳، ح ۸۲ عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضا عن آبائه(ص) عنه(ص)؛ الاحتجاج، ج ۱، ص ۱۹۶، ح ۳۷ عن أبان عن الإمام الصادق(ع) عن عمّار بن یاسر؛ شرح الأخبار، ج ۱، ص ۸۹، ح ۲ عن ابن عبّاس؛ المناقب، ابن شهرآشوب، ج ۲، ص ۳۴.
[۲]
. المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۷، ح ۴۶۳۷ و ح ۴۶۳۸؛ تاریخ مدینة دمشق، ج ۴۲، ص ۳۷۹، ح ۸۹۷۸ کلّها عن ابن عبّاس و ص ۳۸۳، ح ۸۹۸۵ وفیه «الدار» بدل «المدینة»؛ تاریخ بغداد، ج ۲، ص ۳۷۷، ح ۸۸۷ وفیه «البیت» بدل «المدینة»؛ الفردوس، ج ۱، ص ۴۴، ح ۱۰۶ والثلاثة الأخیرة عن جابر؛ کنز العمّال، ج ۱۳، ص ۱۴۸، ح ۳۶۴۶۳؛ عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۲۳۳، ح ۱ عن الریان بن الصلت؛ تحف العقول، ص ۴۳۰ کلاهما عن الإمام الرضا(ع) عنه(ص) ؛ الفصول المختارة، ص ۲۲۰؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۱۹؛ عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۱۲۳، ح ۲۰۵.
[۳]
. تاریخ مدینة دمشق، ج ۴۲، ص ۳۷۸، ح ۸۹۷۶؛ البدایة والنهایة، ج ۷، ص ۳۵۹ کلاهما عن الصنابحی عن الإمام علی(ع).
[۴]
. تاریخ مدینة دمشق، ج ۴۲، ص ۳۸۰، ح ۸۹۷۹؛ تذکرة الحفّاظ، ج ۴، ص ۱۲۳۱، ح ۱۰۴۷؛ فرائد السمطین، ج ۱، ص ۹۸، ح ۶۷ کلّها عن ابن عبّاس.
[۵]
. المناقب لابن المغازلی، ص ۸۵، ح ۱۲۶؛ الأمالی، شیخ طوسی، ص ۵۷۸، ح ۱۱۹۴؛ العمدة، ص ۲۹۴، ح ۴۸۶ کلّها عن محمّدبن عبداللّه اللاحقی عن الإمام الرضا عن آبائه(ص)؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۰؛ نهج الإیمان، ص ۳۴۲.
[۶]
. الخصال، ص ۵۷۴، ح ۱ عن مکحول عن الإمام علی(ع)؛ المجازات النبویة، ص ۲۰۷، ح ۱۶۶؛ مائة منقبة، ص ۶۴، ح ۱۸ عن ابن عبّاس وفیه «تؤتى» بدل «تدخل»؛ کفایة الأثر، ص ۱۸۴ عن امّ سلمة وفیه «وما تؤتى» بدل «لن تدخل»؛ المناقب لابن المغازلی، ص ۸۲، ح ۱۲۲ عن جریر عن الإمام علی(ع) عنه(ص) وفیه «لا تؤتى البیوت إلّا من أبوابها» بدل «لن تدخل...».
[۷]
. التوحید، ص ۳۰۷، ح ۱؛ الاختصاص، ص ۲۳۸؛ الأمالی للصدوق، ص ۴۲۵، ح ۵۶۰ کلّها عن الأصبغ بن نباتة عن الإمام الحسن(ع) و ص ۶۵۵، ح ۸۹۱ عن الحسن بن راشد عن الإمام الصادق عن آبائه(ص) عنه(ص)؛ تفسیر فرات، ص ۲۶۵، ح ۳۶۰ عن الإمام علی(ع) عنه(ص) وفیهما «تؤتى» بدل «تدخل».
[۸]
. الإرشاد، ج ۱، ص ۳۳ عن أبی سعید الخدری؛ بحار الأنوار، ج ۴۰، ص ۲۰۳، ح ۷.
[۹]
. ذخائر العقبى، ص ۱۴۲؛ الریاض النضرة، ج ۳، ص ۱۵۹؛ ینابیع المودّة، ج ۲، ص ۱۷۰، ح ۴۸۲ کلّها عن الإمام علی(ع).
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت
