مستندات قرآنى زيارت جامعه كبيره - صفحه 126

مستندات قرآنى زيارت جامعه كبيره

[نكته‏هاى پژوهشى - 3 ]

عبّاس نورى ۱

مقدّمه

اهمّيّت زيارت جامعه كبيره بر همگان روشن است. امام هادى عليه ‏السلام در اين زيارت، ائمّه اطهار عليهم ‏السلام را با جلوه‏هاى گوناگون معرّفى كرده تا زائر ائمّه عليهم ‏السلام را از دريچه‏هاى مختلف نگاه كرده و سپس آنان را الگو و اسوه خويش قرار دهد و با تأسّى به آنها بر تعالى و تكامل خود همّت گمارد.
زيارت جامعه كبيره، معروف‏ترين زيارت ائمّه اطهار عليهم ‏السلام است كه اختصاص به زمان و مكانى خاصّ ندارد و در هر زمان و جايگاهى، مى‏توان امام را بدان زيارت نمود. اين زيارت سفره‏اى است كه مهمانان آن با انواع گوناگون غذاهاى امام‏شناسى مورد تكريم قرار مى‏گيرند. زيارت جامعه در مقام خلافت الاهى و امامت، جايى را خالى باقى نمى‏گذارد تا ديگران آن را پر كنند.
اين زيارت شريفه، در كتابهاى شيخ صدوق «فقيه» و «عيون الاخبار» و شيخ طوسى «تهذيب» آمده و حاكم نيشابورى در «مستدرك» و شيخ الاسلام جوينى هم در «فرائد السمطين» آن را ذكر كرده‏اند.
زيارت جامعه يك دوره امام‏شناسى است كه هادى آل محمّد عليهم ‏السلام حضرت امام على النقى عليهم ‏السلام به رهپويان امامت و سالكان طريق ولايت آموخته است. جامعه كبيره كه به فرموده علّامه مجلسى: «از جهت سند صحيح‏ترين زيارت و از نظر موارد، جامع‏ترين آنها و از ديدگاه الفاظ، فصيح‏ترين آنها و از نظر مفهوم، بليغ‏ترين آنها و از جهت شأن و مرتبه، والاترين آنهاست.» (بحارالانوار / ج 102، ص 144)
متن زيارت جامعه كبيره به گونه‏اى است كه هر منصفى صدور اين معارف بلند را از غير معصوم، محال عادى مى‏داند. افزون بر آنكه خطوط كلّى آن را با خطوط كلّى معارف قرآن كريم ـ كه مرجع نهايى در بررسى روايات است ـ هماهنگ مى‏بيند و اين، چيزى است كه ما را از بحث سندى آن بى‏نياز مى‏كند.
بررسى مستندات قرآنى زيارت جامعه كبيره عنوان پايان‏نامه‏اى است كه اين‏جانب عبّاس نورى، دانشجوى كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث دانشگاه آزاد اسلامى واحد خوى، آن را با راهنمايى استاد جناب آقاى دكتر سيّد مهدى صالحى و با حضرت حجّت الاسلام و المسلمين جناب آقاى دكتر سيّد مهدى قريشى به عنوان استاد مشاور، براى تحقيق و پژوهش انتخاب برگزيده‏ام. در اين راستا جملاتى از زيارت ـ كه به نوعى با آيات قرآن ارتباط لفظى يا معنايى دارد ـ استخراج گرديد و در قالب جدولى مشتمل بر 85 مورد، به ترتيب عبارات زيارت و نظم تدوينى قرآن كريم، تنظيم شد كه قسمتى از متن هر آيه را به همراه نام سوره و شماره آيه و نيز عبارت زيارت جامعه كبيره مرتبط با آن را به علاقه‏مندان معرّفى مى‏كند. البتّه نويسنده ادّعاى استقصاى تامّ ندارد؛ امّا از هيچ كوششى هم فروگذار نكرده است.
بر خود وظيفه مى‏دانم كه از راهنمايى‏هاى ارزنده استاد معظّم حضرت حجّت الاسلام و المسلمين جناب آقاى حاج شيخ مرتضى فرج‏پور در شهر مقدّس قم كه سالها تجربه خود را سخاوتمندانه در اختيار اين‏جانب قرار دادند و با كمال تواضع در تدوين اين مقاله راهنمايى‏هاى مفيدى كردند، سپاسگزارى و قدردانى كنم و براى ايشان از خداوند متعال، طول عمر همراه با عزّت و سلامتى مسئلت نمايم.

1.دانشجوى كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامى واحد خوى.

صفحه از 128