تجزيه و تحليل ادبى خطبه حضرت زينب (س) در كوفه‏ - صفحه 106

فصاحت و بلاغت، ويژگى بارز اين خطبه است و مخاطبان آن تحت تأثير بيان شيواى حضرت زينب (س) واقع شدند و ايشان با سلاح سحرآميز بيان، به افشاگرى و رسوايى دولت اموى پرداختند.

كليد واژه‏ها:خطبه / زينب (س) / كوفه / بيان / قرآن.

مقدمه‏

خطبه‏هاى حضرت زينب(س) در مجلس يزيد و در جمع مردم كوفه، در اوج فصاحت و بلاغت است. زينب كبرى(س) قبل از حادثه كربلا، در هيچ اجتماعى كه مردان در آن حضور داشتند، سخنرانى نمى‏كردند و براى ايشان صحبت كردن در اجتماع نامحرمان، آسان نبود. از اين رو، سؤالى كه در اينجا مطرح مى‏شود، اين است كه به چه علّت ايشان بعد از حادثه كربلا به سخنرانى پرداختند؟ از سوى ديگر، با علم به اين مسئله كه حضرت سجّاد عليه السلام از نظر علمى، از ايشان برتر بودند، پرسش ديگرى پيش مى‏آيد كه چرا در مجالس مهمّ عمومى، حضرت زينب سخنرانى و توجّه انظار عمومى را به خود جلب مى‏كردند؟
ضرورت يا حكمت اين‏گونه اقتضا مى‏كرد كه امام زين العابدين عليه السلام در طول سفر، به افشاى حقايق نپردازند تا بدين شيوه، توجّه مردم و امرا به قدرت سخنورى ايشان جلب نشود و جان ايشان به عنوان امام، حفظ گردد. شايد از دلايل ديگر سكوت امام سجّاد عليه السلام اين باشد كه بعدها در اجتماع بيشترى، نظير مسجد جامع اموى، بتوانند به راحتى و بدون مزاحمت، به افشاگرى جنايات يزيد بپردازند؛ چرا كه اگر امام سجّاد عليه السلام قبلاً سخنرانى مى‏فرمودند و كارگزاران حكومت اموى به ارزش سخنورى ايشان پى مى‏بردند، ديگر به ايشان عليه السلام مجال صحبت در آن اجتماع عظيم مردمى داده نمى‏شد و اين فرصت طلايى - كه تأثيرگذارى و افشاگرى آن بيشتر بود - از ايشان سلب مى‏شد.
نگارنده دراين مقاله، سعى دارد ضمن تأكيد بر ارتباط دانش گسترده حضرت

صفحه از 125