درونمايههاى آن، ديدگاه سرايندهاش را درباره غدير خم و مسئله جانشينى پس از حضرت محمّد صلى اللَّه عليه و آله با استناد به شواهدى از قرآن كريم و حديث شريف و تاريخ، تبيين نمايد و از رسالت ادبيّات در منعكس كردن حقايق بهره برد.
كليد واژه: قصيده جلجليّه / بررسى، عمروعاص / غدير خم / امام على عليه السلام.
مقدّمه
شخصيّت عمروبن عاص
عمرو در عصر جاهلى به دنيا آمده و خبر دقيقى از زمان تولّد او در دست نيست. پدرش عاصبن وائل از كافرانى بود كه پيامبر را به باد مسخره مىگرفت و خداوند آيه 3 سوره كوثر را درباره او نازل فرموده است: (إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتر) و آيه 95 سوره حجر (إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئينَ) نيز در مورد او و يارانش نازل شده است. ۱ به همين دليل امام على عليه السلام او را ابتربن ابتر خوانده است. مادرش، ليلاى عنزيّه جلانيه، زنى زناكار و فاسد بود كه از همصحبتى با هيچ مرد فرومايهاى دريغ نداشت. داستان تولّد عمرو، اين موجود خبيث و فتنهانگيز، مهر تأييدى بر خباثت او مىزند. او با ابولهب، اميّةبن خلف، هشامبن مغيرة، ابوسفيانبن حرب و عاصبن وائل همبستر گشت كه عمرو نتيجه اين ارتباط نامشروع شد، [ همان] فرزندى كه پدرش نامشخّص بود و هر يك از آن پنج تن، ادّعاى فرزندى عمرو را براى خود به سينه مىكوبيد. مادر او، نابغه۲ با وجود ادّعاى فراوان ابوسفيان، عمرو را به عاص نسبت داد؛ زيرا عاص ثروت خود را در اختيار او گذاشته و هزينههاى زندگى او را متقبّل شده بود امّا ابوسفيان بخيل بود. كنيه او
1.ابن ابىالحديد، ج ۶، ص ۳۵۱ ؛ طبرسى، ج ۹، ص ۸۳۷
2.ابنطيفور، ص۱۶۸؛ امام على عليه السلام نيز در خطبه ۸۴ نهجالبلاغة او را ابنالنّابغة خطاب فرموده است.