سالشمار آموزشی هارون بن موسي تلعكبری - صفحه 11

در خانه ابن همام شنيده است. ۱ محمّد بن همام رئيس دانشمندان بغداد بوده، و احمد بن ادريس گويا در مسير سفر خود به حج به بغداد وارد شده، در منزل وى مهمان گرديده است كه البته اين سفر با مرگ وى در ميانه راه به انجام نرسيده است. ۲
ملاحظه مجموع قراين، اين حدس را به ذهن مى آورد كه حضور احمد بن ادريس در بغداد در همان سال وفات وى 306 بوده است.
در سندى، روايت تلعكبرى از محمّد بن جرير طبرى آمده است ۳ كه به روايتى از حضرت اميرالمؤمنين(ع) در بصره مرتبط بوده كه ظاهراً مربوط به جنگ جمل است، در مورد اين سند اين پرسش وجود دارد كه آيا مراد از محمّد بن جرير طبرى، دانشمند معروف عامى مذهب، مؤلف تاريخ و تفسير و كتب ديگر است يا معاصر امامى مذهب وى صاحب كتاب المسترشد شد در امامت. ۴ مقايسه سند فوق با دو مسند مشابه در تاريخ طبرى ۵ ـكه آنها هم مربوط به وقايع جنگ جمل است ـ نشان مى دهد كه استاد تلعكبرى همان طبرى عامى معروف است. وى در بغداد سكنا گزيده و در اين شهر در سال 310 درگذشته است. ۶ قهراً تلعكبرى از وى در اين سال يا پيش از آن حديث دريافت داشته است.

1.رجال الطوسى، تصحيح جواد قيومى (از نسخه عكسى مخطوط اين كتاب (كتابت سال ۵۳۳) به خط محمّد بن سراهنگ هم استفاده شد)، ص ۴۱۱؛ فلاح السائل، ابن طاووس، ص ۱۸۳ و ۲۸۸.

2.رجال النجاشى، تصحيح آيت اللّه شبيرى زنجانى، ص ۹۲؛ لسان الميزان، ابن حجر، تصحيح: محمّد عبدالرحمن مرعشلى، ج ۱، ص ۲۰۲ به نقل از تاريخ رى ابن بابويه (= شيخ منتجب الدين).

3.دلائل الامامة، منسوب به محمّد بن جرير بن رستم طبرى، ص ۴۷۸. درباره عدم صحت انتساب اين كتاب به ابن رستم طبرى، ر. ك: قاموس الرجال، به نقل از دلائل الامامة، محمّد بن جرير طبرى، محقق تسترى (چاپ دفتر انتشارات اسلامى)، ج ۹، ص ۱۵۶.

4.براى جداسازى محمّد بن جرير بن يزيد طبرى عامى از محمّد بن جرير بن رستم امامى به ويژه ر. ك: فهرست الطوسى، تحقيق: سيّد عبدالعزيز طباطبايى، ص ۴۴۶؛ رجال الطوسى، ص ۴۴۹.

5.تاريخ الطبرى، ج ۴، ص ۵۳۲ (نشدة القتال يوم الجمل). در هر دو مسند، حدثنى عيسى بن عبدالرحمن المروزى، قال حدثنا الحسن بن الحسين (العرنى)، قال حدّثنا يحيى بن يعلى الاسلمى، سند تا اينجا دقيقاً همان سند دلائل الامامة است.

6.تاريخ بغداد، چاپ دائرة المعارف العثمانية، ج ۲، ص ۱۶۳ ـ ۱۶۶.

صفحه از 23