يك. اجازات زنان شيعى
قرن پنجم
نگارنده پيش از قرن پنجم به موردى دست نيافته است: ۱
1 . دو دختر شيخ طوسى
نويسنده رياض العلما مى نويسد:
دو دختر شيخ طوسى فاضل و دانشمند بودند و برخى از علما بدانان اجازه دادند، و احتمال دارد اين اجازه از سوى برادرشان ابو على و يا پدرشان شيخ طوسى بوده باشد. ۲
و نيز نوشته است:
مادر سيد بن طاووس از بزرگان اهل دانش بود، يكى از شاگردان شيخ على كركى در نوشته اى كه به معرفى مشايخش اختصاص دارد نوشته است يكى از آنان مادر سيد بن طاووس، دختر شيخ طوسى است كه پدرش [نقل ] تمامى آثار و رواياتش را به وى اجازه داد. ۳
علامه امينى در اعيان الشيعة مى نويسد:
در شرح حال سيد احمد بن موسى بن طاووس گذشت كه مادرش دختر شيخ طوسى است كه او و خواهرش، مادر ابن ادريس، از سوى پدرشان شيخ طوسى اجازه روايت تمام آثار خود و شيعيان را دريافت كردند. ۴
يادآور مى شود، برحسب نقلهاى ياد شده، در اينكه دو دختر شيخ طوسى صاحب اجازه بوده اند ترديدى نيست، ليكن اينكه يكى از آنان مادر سيد بن طاووس و ديگرى مادر ابن ادريس بوده باشد قابل تأمل است و برخى محققان چون حاجى نورى و ديگران بر اين سخن خرده گرفته اند. ۵
1.يادآورى مى شود گردآورى و تحليل اجازه نامه هاى زنان تاكنون مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته و آنچه نگارنده به صورت خاص در اين زمينه ديده از اين قرار است:
الف . اعلام النسأ المؤمنات ، محمد الحسون - ام على مشكور ، ص ۷۰۱ .
ب . بانوى مجتهد ايرانى ، ناصر باقرى بيدهندى ، ص ۱۰۱ - ۱۱۶ .
ج . علوم الحديث ، ش ۴ ، محمد رضا الحسينى الجلالى ، ص ۳۱۱ - ۳۵۷ .
د. المرأة المسلمة و اجازة الحديث عند الفريقين، ام على مشكور، هفتمين كنفرانس بين المللى وحدت اسلامى، ۱۳۷۳، ۲۲ص.
2.رياض العلما ، ص ۴۰۸ .
3.همان ، ج ۵ ، ص ۴۰۸ .
4.اعيان الشيعة ، ج ۱۳ ، ص ۴۸۷ .
5.اعلام النسأ المؤمنات ، ص ۱۲۱ و ۲۶۲ .
