تلاشهاي مجلسي اول در فهم متن - صفحه 27

تلاش هاى مجلسى اول در فهم متن

؛ عبدالهادى مسعودى

چكيده: قواعد ناگفته فهم حديث در شرح هاى محدّثان يافت مى شود. مجلسى پدر(ره) در شرح من لايحضره الفقيه با استفاده از ادبيات عرب و به كارگيرى قواعد زبان، در تبيين متن حديث كوشيده و با گردآورى قرينه هاى لفظى و مقامى و آوردن احاديث مشابه، مراد جدّى و مقصود اصلى حديث را شناسانده است. مجلسى(ره) همچنين، تأثير تصحيف و نقل به معنا را در كاوش هاى فقه الحديثى از نظر دور نداشته، به چگونگى تفسير اصطلاح هاى عام و خاصِ به كار رفته در حديث نيز توجه كرده است.
ما اين تلاش ها را براساس روش پيشنهادى خود دسته بندى كرده ايم كه بخشى از مرحله نخست آن، يعنى فهم متن، در اين شماره مى آيد.

كليد واژه: محمدتقى مجلسى، فقه الحديث، روضة المتقين، شرح حديث، فهم متن، زبان نمادين.

محمد تقى مجلسى(ره) از زمره محدّثان فهيم و فقيهى است كه تنها به ذكر اخبار ونقل رواياتْ بسنده نكرده ، بلكه به شرح بسيارى از احاديث همّت گماشته،نكات نهفته و لطايف ناگفته آن ها را بازگو كرده است. او براى رسيدن به اين مقصود از همه اندوخته غنى علمى خويش بهره برده، ادب، فقه، اصول و تفسير را به منظور استخراج اين بديعه هاى نغر يكجا مورد استفاده قرار دارد و از قواعدى بهره گرفت كه گرچه ناگفته اند، اما ناپيدا نيستند. ما با قالب بندى آن ها و دادن سيرى منطقى، سعى در گردآورى ودسته بندى تلاش هاى فقه الحديثى او در محدوده شرح بزرگش، روضة المتقين داريم.
روضة المتقين، شرح عربى او بر من لا يحضره الفقيه، يكى از كتب اربعه حديث شيعه، است. از ويژگى هاى من لا يحضره الفقيه و به دنبال آن، روضة المتقين اين است كه افزون بر احاديث فقهى، بر

صفحه از 53