۹۵۵۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ في قولِهِ تعالى :«و لَقَد صَدَّقَ ......... »ـ: فَصَرَخَ إبليسُ صَرخَةً فَرَجَعَت إلَيهِ العَفارِيتُ فقالوا : يا سَيِّدَنا ، ما هذِهِ الصَّرخَةُ الاُخرى ؟ فقال : وَ يحَكُم حَكَى اللّهُ و اللّهِ كَلامي قُرآنا ، و أنزَلَ علَيهِ : «و لَقَدْ صَدَّقَ علَيهِم إِبْليسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاّ فَرِيقا مِنَ المُؤْمِنينَ» . ثمّ رَفَعَ رَأسَهُ إلى السماءِ ثُمّ قالَ : و عِزَّتِكَ و جلالِكَ، لاُلحِقَنَّ الفَرِيقَ بالجَميعِ ! قالَ : فقالَ النبيُّ صلى الله عليه و آله : «بِسمِ اللّهِ الرّحمنِ الرّحيمِ* إِنَّ عِبادِي ليسَ لكَ عَلَيهِم سُلطانٌ»^۱ . ^۲

1996

عِلَّةُ تَسَلُّطِ الشَّيطانِ عَلَى الإنسانِ

الكتاب :

(وَ ما كانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْها فِي شَكٍّ وَ رَبُّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ). ^۳

الحديث :

۹۵۵۴.الإمامُ الرِّضا عليه السلامـ في قولِهِ تعالى :«لِيَبْلُوَكُم أَيُّكُم أَحْسَنُ عَمَلاً»^۴ـ: إنّهُ عَزَّ و جلَّ خَلَقَ خَلقَهُ لِيَبلُوَهُم بتَكليفِ طاعَتِهِ و عِبادَتِهِ لا على سبيلِ الامتِحانِ و التَّجرِبَةِ؛ لأنّهُ لَم يَزَلْ عَليما بِكُلِّ شَيءٍ . ^۵

۹۵۵۳.امام صادق عليه السلامـ درباره آيه: «و قطعا ابليس گمان خود را درباره آنها درست يافت . . .» ـ: پس ، ابليس چنان فريادى كشيد كه همه ديوها نزد او آمدند و گفتند : سرورا! اين ديگر چه فريادى بود؟ ابليس گفت : واى بر شما! به خدا قسم ، خداوند گفته مرا در قرآن بازگو كرد و بر او (رسول خدا صلى الله عليه و آله ) فرو فرستاد كه «و ابليس گمان خود را درباره آنها راست يافت ؛ پس جز گروهى از مؤمنان ، بقيّه از او پيروى كردند» . ابليس سپس سر به آسمان برداشت و گفت : به عزّت و جلالت سوگند ، همان گروه را هم به همگان ملحق خواهم كرد . فرمود : پس ، پيامبر صلى الله عليه و آله [قرائت] فرمود : «به نام خداوند بخشاينده مهربان ، همانا تو را بر بندگان من چيرگى و تسلّطى نيست» .

1996

علّت تسلّط شيطان بر انسان

قرآن :

«و شيطان را بر آنان تسلّطى نبود مگر آن كه مى خواستيم بدانيم كه چه كسانى به قيامت ايمان دارند و چه كسانى از آن در شكّ هستند . و پروردگار تو نگهبان هر چيزى است» .

حديث :

۹۵۵۴.امام رضا عليه السلامـ درباره آيه: «تا شما را بيازمايد كه كدام يك نيكوتر عمل مى كنيد» ـفرمود : خداوند عزّ و جلّ خَلق خود را آفريد ، تا با گذاشتن تكليفِ طاعت و عبادتِ خويش بر دوش آنان ، ايشان را بيازمايد ، نه آن كه بخواهد [براى آگاهىِ خود ]امتحان و تجربه كند ؛ چه او همواره از همه چيز آگاه بوده است .

(قالَ أَ رَأَيْتَكَ هذا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى يَوْمِ القِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلاّ قَلِيلاً). ^۱

1995

تَصديقُ ظَنِّ إبليسَ

الكتاب :

(وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاَّ فَرِيقا مِنَ المُؤْمِنِينَ). ^۲

(وَ لَو لا فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطانَ إِلاّ قَلِيلاً). ^۳

الحديث :

۹۵۵۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :فاحذَرُوا ـ عِبادَ اللّهِ ـ عَدوَّ اللّهِ أن يُعدِيَكم بِدائهِ ، و أن يَستَفِزَّكُم بنِدائهِ ، و أن يُجلِبَ علَيكُم بِخَيلِهِ و رَجِلِهِ ، فَلَعَمرِي لقد فَوَّقَ لَكُم سَهمَ الوَعِيدِ، و أغرَقَ إلَيكُم بِالنَّزعِ الشَّديدِ ، و رَماكُم مِن مكانٍ قَريبٍ ، فقالَ : «رَبِّ بِما أَغْوَيْتَني لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ في الأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ»^۴ قَذْفا بِغَيبٍ بعيدٍ ، و رَجما بظَنٍّ غَيرِ مُصِيبٍ ، صَدَّقَهُ بِهِ أبناءُ الحَمِيَّةِ ، و إخوانُ العَصَبِيَّةِ ، و فُرسانُ الكِبرِ و الجاهِلِيَّةِ . ^۵

«[ شيطان ] گفت : به من بگو : اين كسى را كه بر من برترى دادى [براى چه بود]؟ اگر مرا تا روز قيامت مهلت دهى قطعاً فرزندان او را ، جز اندكى ، ريشه كن خواهم كرد» .

1995

راست درآمدنِ گمانِ ابليس

قرآن :

«و قطعاً ابليس گمان خود را درباره آنها راست يافت ؛ زيرا جز گروهى از مؤمنان ، ديگران از او پيروى كردند» .

«و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، جز اندكى ، همگان از شيطان پيروى مى كرديد» .

حديث :

۹۵۵۲.امام على عليه السلام :اى بندگان خدا! مبادا دشمن خدا (شيطان) شما را به درد خود گرفتار كند، و با فرياد خويش شما را از جا بپراند، و نگرانتان سازد، و سواران و پيادگان خود را عليه شما فراهم آورد . به جان خودم سوگند كه تيرِ تهديد را بر چلّه كمان گذاشته و آن را به طرف شما سخت كشيده است و از نزديك به شما تيراندازى كرده و گفته است : «پروردگارا! به سبب آن كه مرا گمراه كردى در روى زمين بديها را در نظرشان بيارايم و همگان را گمراه كنم» . او از آينده اى دور سخن گفت و گمان نادرستى را اظهار داشت ، اما فرزندان نخوت و برادران عصبيّت و سواران گردنكشى و جاهليّت، ادّعاى او را راست از كار درآوردند .