2867

أدَبُ الأخذِ مِنَ العِلمِ

۱۴۲۴۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :العِلمُ أكثَرُ مِن أن يُحصى ، فَخُذْ مِن كُلِّ شَيءٍ أحسَنَهُ . ^۱

۱۴۲۴۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العِلمُ أكثَرُ مِن أن يُحاطَ بِهِ ، فخُذوا مِن كُلِّ عِلمٍ أحسَنَهُ . ^۲

۱۴۲۴۵.عنه عليه السلام :خُذوا مِن كُلِّ عِلمٍ أحسَنَهُ ، فإنَّ النَّحلَ يَأكُلُ مِن كُلِّ زَهرٍ أزيَنَهُ ، فيَتَولَّدُ مِنهُ جَوهَرانِ نَفيسانِ : أحَدُهُما فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ ، و الآخَرُ يُستَضاءُ بِهِ . ^۳

2868

رَأسُ العِلمِ

۱۴۲۴۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :رَأسُ العِلمِ التَّمييزُ بَينَ الأخلاقِ، و إظهارُ مَحمودِها ، و قَمعُ مَذمومِها . ^۴

۱۴۲۴۷.عنه عليه السلام :رَأسُ العِلمِ الرِّفقُ ، رَأسُ الجَهلِ الخُرقُ . ^۵

(انظر) الخُلق : باب 1119. الحكمة : باب 922.

2867

آداب فرا گرفتن دانش

۱۴۲۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانش بيش از آن است كه به شماره در آيد؛ بنا بر اين، از هر چيزى نيكوترين آن را فرا گير.

۱۴۲۴۴.امام على عليه السلام :دانش بيش از آن است كه به احاطه در آيد؛ بنا بر اين، از هر دانشى نيكوترين آن را فرا گيريد.

۱۴۲۴۵.امام على عليه السلام :از هر دانشى بهترين آن را فراگيريد ؛ چرا كه زنبور عسل از هر گلى زيباترينش را مى خورد و در نتيجه، از آن، دو گوهر ارزنده توليد مى شود: در يكى از آنها شفاى مردمان است (عسل) و از ديگرى (موم) روشنايى گرفته مى شود.

2868

سرآمدِ دانش

۱۴۲۴۶.امام على عليه السلام :سرِ دانش، تميز دادن خويها از يكديگر و آشكار ساختن پسنديده آنها و درهم كوفتن نكوهيده اش مى باشد.

۱۴۲۴۷.امام على عليه السلام :سرِ دانايى، نرمش است؛ سر نادانى خشونت است.

۱۴۲۳۶.عنه عليه السلام :شَيئانِ لا تُبلَغُ غايَتُهُما : العِلمُ و العَقلُ . ^۱

۱۴۲۳۷.عنه عليه السلام :مَنِ ادَّعى مِنَ العِلمِ غايَتَهُ ، فقَد أظهَرَ مِن جَهلِهِ نِهايَتَهُ . ^۲

(انظر) العلم: باب 2834.

2866

أنواعُ العُلومِ

۱۴۲۳۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :العِلمُ أكثَرُ مِن أن يُحصى . ^۳

۱۴۲۳۹.عنه صلى الله عليه و آله :العِلمُ عِلمانِ: عِلمُ الأديانِ، و عِلمُ الأبدانِ . ^۴

۱۴۲۴۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العُلومُ أربَعَةٌ : الفِقهُ لِلأديانِ ، و الطِّبُّ لِلأبدانِ ، و النَّحوُ لِلّسانِ ، و النُّجومُ لِمَعرِفَةِ الأزمانِ . ^۵

۱۴۲۴۱.عنه عليه السلام :العِلمُ عِلمانِ : مَطبوعٌ و مَسموعٌ، و لا يَنفَعُ المَسموعُ إذا لَم يَكُنِ المَطبوعُ . ^۶

۱۴۲۴۲.عنه عليه السلام :العِلمُ عِلمانِ: عِلمٌ لا يَسَعُ النّاسَ إلاّ النَّظَرُ فيهِ و هُوَ صِبغَةُ الإسلامِ ، و عِلمٌ يَسَعُ النّاسَ تَركُ النَّظَرِ فيهِ و هُوَ قُدرَةُ اللّهِ عَزَّ و جلَّ . ^۷

۱۴۲۳۶.امام على عليه السلام :دو چيز است كه پايانشان دست نيافتنى است: دانش و خِرد.

۱۴۲۳۷.امام على عليه السلام :هر كه مدّعى شود كه به پايان دانش رسيده است، نهايتِ نادانى خود را نشان داده است.

2866

انواع دانشها

۱۴۲۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانش، بيش از آن است كه به شماره درآيد.

۱۴۲۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :علم بر دو قسم است: علم اديان و علم ابدان.

۱۴۲۴۰.امام على عليه السلام :دانشها چهار گونه اند: دين شناسى، پزشكى، دستور زبان و ستاره شناسى براى شناخت زمانها.

۱۴۲۴۱.امام على عليه السلام :دانش بر دو گونه است: سرشتين و شنيدنى (ذاتى و اكتسابى) و چنانچه دانشِ سرشتين نباشد، دانشِ شنيدنى سودى ندهد.

۱۴۲۴۲.امام على عليه السلام :دانش دو گونه است: دانشى كه مردم موظّفند در آن انديشه كنند و آن دين اسلام است و دانشى كه مردم مجازند در آن انديشه نكنند و آن قدرت خداوند عزّ و جلّ است.