۱۴۳۰۵.عنه عليه السلام :ما انقَضَتْ ساعَةٌ مِن دَهرِكَ إلاّ بِقِطعَةٍ مِن عُمرِكَ . ^۱

۱۴۳۰۶.عنه عليه السلام :لا يُعَمَّرُ مُعَمَّرٌ مِنكُم يَوما مِن عُمُرِهِ إلاّ بِهَدمِ آخَرَ مِن أجَلِهِ . ^۲

(انظر) الموت : باب 3662 .

2879

اغتِنامُ العُمُرِ

۱۴۳۰۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :كُنْ عَلى عُمرِكَ أشَحَّ مِنكَ عَلى دِرهَمِكَ و دينارِكَ . ^۳

۱۴۳۰۸.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ العُمرَ مَحدودٌ لَن يَتَجاوَزَ أحَدٌ ما قُدِّرَ لَهُ، فبادِروا قَبلَ نَفاذِ الأجَلِ . ^۴

۱۴۳۰۹.عنه صلى الله عليه و آله :بادِرْ بِأربَعٍ قَبلَ أربَعٍ : بِشَبابِكَ قَبلَ هَرَمِكَ ، و صِحَّتِكَ قَبلَ سُقمِكَ ، و غِناكَ قَبلَ فَقرِكَ ، و حَياتِكَ قَبلَ مَماتِكَ . ^۵

۱۴۳۱۰.عنه صلى الله عليه و آله :يُفتَحُ لِلعَبدِ يَومَ القِيامَةِ عَلى كُلِّ يَومٍ مِن أيّامِ عُمرِهِ أربَعَةٌ و عِشرونَ خَزانَةً ـ عَدَدَ ساعاتِ اللَّيلِ و النَّهارِ ـ فخَزانَةٌ يَجِدُها مَملوءَةً نورا و سُرورا فيَنالُهُ عِندَ مُشاهَدَتِها مِنَ الفَرَحِ وَ السُّرورِ ما لَو وُزِّعَ عَلى أهلِ النّارِ لأَدهَشَهُم عَنِ الإحساسِ بِألَمِ النّارِ ، و هِيَ السّاعَةُ الّتي أطاعَ فيها رَبَّهُ ، ثُمَّ يُفتَحُ لَهُ خَزانَةٌ اُخرى فيَراها مُظلِمَةً مُنتِنَةً مُفزِعَةً فيَنالُهُ عِندَ مُشاهَدَتِها مِنَ الفَزَعِ و الجَزَعِ ما لَو قُسِّمَ عَلى أهلِ الجَنَّةِ لَنَغَّصَ عَلَيهِم نَعيمَها ، و هِيَ السّاعَةُ الّتي عَصى فيها رَبَّهُ ، ثُمَّ يُفتَحُ لَهُ خَزانَةٌ اُخرى فيَراها فارِغَةً لَيسَ فيها ما يَسُرُّهُ و لا ما يَسوؤهُ ، و هِيَ السّاعَةُ الّتي نامَ فيها أوِ اشتَغَلَ فيها بِشَيءٍ مِن مُباحاتِ الدّنيا ، فيَنالُهُ مِنَ الغَبنِ و الأسَفِ عَلى فَواتِها ـ حَيثُ كانَ مُتَمَكِّنا مِن أن يَملَأها حَسَناتٍ ـ ما لا يوصَفُ ، و مِن هذا قَولُهُ تَعالى : «ذلكَ يَومُ التَّغابُنِ»^۶ . ^۷

۱۴۳۰۵.امام على عليه السلام :هيچ لحظه اى از روزگار تو نگذشت، مگر با بخشى از عمر تو.

۱۴۳۰۶.امام على عليه السلام :هيچ سالخورده اى از شما روزى از عمرش را نمى گذراند، مگر با از بين رفتن يك روز از مدّتى كه دارد.

2879

غنيمت شمردن عمر

۱۴۳۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به عمر خود بخيل تر باش تا به درهم و دينارت.

۱۴۳۰۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مدت زندگانى، محدود است و هيچ كس از عمرى كه برايش مقدّر شده است، هرگز فراتر نمى رود. پس، پيش از آن كه عمر به سر آيد بشتابيد.

۱۴۳۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چهار چيز را پيش از چهار چيز غنيمت شمار: جوانيت را پيش از پيرى خود، تندرستيت را پيش از بيماريت، توانگريت را پيش از نيازمنديت و زندگيت را پيش از مرگت.

۱۴۳۱۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در روز قيامت براى هر روز از روزهاى عمر بنده بيست و چهار گنجينه، به تعداد ساعات شبانه روز، گشوده مى شود. گنجينه اى را پر از نور و شادمانى مى بيند و با مشاهده آن چنان شادى و سرورى به او دست مى دهد كه اگر ميان دوزخيان تقسيم شود احساسِ دردِ آتش را از يادشان مى برد. اين گنجينه ساعتى است كه در آن پروردگارش را اطاعت كرده است.
سپس گنجينه ديگرى برايش باز مى شود و آن را تاريك و بدبو و وحشتناك مى يابد و از مشاهده آن چنان ترس و وحشتى به او دست مى دهد كه اگر ميان بهشتيان تقسيم شود، نعمتِ بهشت را به كام آنها تلخ مى سازد و آن ساعتى است كه در آن پروردگارش را نافرمانى كرده است. آن گاه گنجينه ديگرى برايش گشوده مى شود و آن را خالى مى يابد و در آن چيزى كه او را شادمان يا ناراحت كند يافت نمى شود و آن ساعتى است كه در آن خواب بوده يا به امور مباح دنيا اشتغال داشته است. پس، از اين كه مى توانسته اين ساعت و لحظات را با كارهاى خوب پُر كند و نكرده چنان احساسى از غبن و اندوه به او دست مى دهد كه در وصف نمى گنجد. و از اين باب است اين سخنِ خداوند متعال: «آن [روز] روز حسرت خوردن است».

2878

العُمُرُ

الكتاب :

وَ اللّهُ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أزْوَاجا وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثَى وَ لا تَضَعُ إِلاَّ بِعِلْمِهِ وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إلاَّ فِي كِتابٍ إنَّ ذلِكَ عَلَى اللّهِ يَسِيرٌ» . ^۱

الحديث :

۱۴۲۹۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العُمرُ أنفاسٌ مُعَدَّدَةٌ . ^۲

۱۴۳۰۰.عنه عليه السلام :إنَّ عُمرَكَ وَقتُكَ الّذي أنتَ فيهِ . ^۳

۱۴۳۰۱.عنه عليه السلام :إنَّ عُمرَكَ عَدَدُ أنفاسِكَ ، و عَلَيها رَقيبٌ يُحصيها . ^۴

۱۴۳۰۲.عنه عليه السلام :المَرءُ ابنُ ساعَتِهِ . ^۵

۱۴۳۰۳.عنه عليه السلام :إنَّهُ لَن يَستَقبِلَ أحَدُكُم يَوما مِن عُمرِهِ إلاّ بِفِراقِ آخَرَ مِن أجَلِهِ . ^۶

۱۴۳۰۴.عنه عليه السلام :إنَّما أنتَ عَدَدُ أيّامٍ ، فكُلُّ يَومٍ يَمضي عَلَيكَ يَمضي بِبَعضِكَ ، فخَفِّضْ فِي الطَّلَبِ و أجمِلْ فِي المُكتَسَبِ . ^۷

2878

عمر

قرآن:

«خدا شما را از خاكى و سپس از نطفه اى بيافريد. آن گاه جفتهايى قرارتان داد. و هيچ زنى باردار نمى شود و نمى زايد مگر به علم او. و عمر هيچ سالخورده اى به درازا نكشد و از عمر كسى كاسته نشود جز اين كه همه در كتابى نوشته شده است و اين كارها بر خدا آسان است».

حديث:

۱۴۲۹۹.امام على عليه السلام :عمر، نَفَسهايى چند است.

۱۴۳۰۰.امام على عليه السلام :عمر تو همان زمانى است كه در آن به سر مى برى.

۱۴۳۰۱.امام على عليه السلام :عمر تو، شماره نَفَسهاى توست و اين نفسها را نگهبانى شمارش مى كند.

۱۴۳۰۲.امام على عليه السلام :انسان، فرزند لحظه اى است كه در آن به سر مى برد.

۱۴۳۰۳.امام على عليه السلام :هيچ يك از شما به استقبال روزى از عمر خويش نمى رود، مگر اين كه روزى از عمرش را پشت سر مى گذارد.

۱۴۳۰۴.امام على عليه السلام :تو چند روزه اى بيش نيستى . هر روزى كه بر تو مى گذرد، بخشى از تو را مى برد. پس، در طلب [دنيا ]آرام و در كسب روزى ميانه رو باش.