وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ * وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِيَهْ * يا لَيْتَها كانَتِ الْقاضِيَةَ * ما أَغْنَى عَنِّي مالِيَهْ * هَلَكَ عَنِّي سُلْطانِيَهْ * خُذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ * ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِرَاعا فَاسْلُكُوهُ * إِنَّهُ كانَ لا يُؤْمِنُ بِاللّهِ الْعَظِيمِ * وَ لا يَحُضُّ عَلَى طَعامِ الْمِسْكِينِ * فَلَيْسَ لَهُ الْيَوْمَ هاهُنا حَمِيمٌ * وَ لا طَعامٌ إِلاَّ مِنْ غِسْلِينٍ» . ^۱

وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ * فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورا * وَيَصْلَى سَعِيرا * إِنَّهُ كانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورا * إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَّنْ يَحُورَ * بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كانَ بِهِ بَصِيرا» . ^۲

الحديث :

۱۴۶۵۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :في قَولِهِ : «فَأمّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمينِهِ» فهُوَ أبو سَلَمَةَ عَبدُ اللّهِ بنُ عَبدِ الأسوَدِ بنِ هِلالٍ المَخزومِيُّ و هُوَ مِن بَني مَخزومٍ «وَ أمّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ» فهُوَ الأسوَدُ بنُ عَبدِ الأسوَدِ بنِ هِلالٍ المَخزومِيُّ قَتَلَهُ حَمزَةُ بنُ عَبدِ المُطَّلِبِ يَومَ بَدرٍ . ^۳

«و اما آن كسى كه نامه اش به دست چپ او داده شود، گويد : اى كاش نامه ام به من داده نمى شد. و ندانسته بودم كه حساب من چيست. اى كاش همان مرگ مى بود و بس. دارايى من مرا سود نبخشيد. قدرت من از دستم برفت. بگيريدش، زنجيرش كنيد. و به دوزخش بكشيد. سپس در زنجيرى به در ازاى هفتاد گز بكشيد. او به خداى بزرگ ايمان نمى آورد. و به طعام دادن مستمند ترغيب نمى كرد. آن روز در آن جا هيچ دوستى نخواهد داشت و نه خوراكى جز چرك و خون دوزخيان».

«و امّا كسى كه نامه اش از پشت سر او داده شود، زودا كه بگويد : واى بر من كه هلاك شدم. و به آتش افروخته درآيد. او در دنيا نزد كسانش شادمان زيسته بود. و مى پنداشت كه هرگز باز نخواهد گشت. آرى، پروردگارش به او بينا بود».

حديث :

۱۴۶۵۳.امام باقر عليه السلام :منظور از آيه «و امّا كسى كه نامه اش به دست راست او داده شود» ابو سلمه عبد اللّه بن عبد الاسود بن هلال مخزومى است كه از قبيله بنى مخزوم بود. و مقصود از «و اما كسى كه نامه اش از پشت سرش به او داده شود» اسود بن عبد الاسود بن هلال مخزومى است كه در روز بدر به دست حمزة بن عبد المطلب كشته شد.

۱۴۶۵۲.الكافي عن معاويةَ بنِ وهب :سمعتُ أبا عبدِ اللّه عليه السلام يقول : إذا تابَ العَبدُ تَوبَةً نَصوحا أحَبَّهُ اللّهُ فسَتَرَ عَلَيهِ فِي الدّنيا و الآخِرَةِ ، فقُلتُ : و كَيفَ يَستُرُ عَلَيهِ ؟ قالَ : يُنسي مَلَكَيهِ ما كَتَبا عَلَيهِ مِنَ الذُّنوبِ ، وَ يوحي إلى جَوارِحِه : اُكتُمي عَلَيهِ ذُنوبَهُ ، وَ يوحي إلى بِقاعِ الأرضِ : اُكتُمي ما كانَ يَعمَلُ عَلَيكِ مِنَ الذُّنوبِ ، فيَلقَى اللّهَ حينَ يَلقاهُ و لَيسَ شَيءٌ يَشهَدُ عَلَيهِ بِشَيءٍ مِنَ الذُّنوبِ . ^۱

(انظر) التوبة : باب 474 ، 475.
الحساب : باب 843.

2947

أصحابُ الشِّمالِ

الكتاب :

وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ * فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ * وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ * لاَّ بارِدٍ وَ لا كَرِيمٍ * إِنَّهُمْ كانُواْ قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ * وَ كانُواْ يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ * وَ كانُواْ يَقُولُونَ أَ ئِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُرابا وَ عِظاما أَ ءِنَّا لَمَبْعُوثُونَ * أَ وَ آباؤُنا الْأَوَّلُونَ * قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَ الاْخِرِينَ * لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِيقاتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ» . ^۲

۱۴۶۵۲.الكافىـ به نقل از معاوية بن وهب ـ: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمايد : هر گاه بنده توبه خالص كند، خداوند او را دوست بدارد و در دنيا و آخرت برايش پرده پوشى كند. عرض كردم: چگونه برايش پرده پوشى مى كند؟ ـ فرمود : گناهانى كه دو فرشته او برايش نوشته اند، از ياد آنها مى برد و به اعضا و جوارح او وحى مى كند : گناهان او را بپوشانيد و به جاهاى مختلف زمين وحى مى فرمايد : گناهانى را كه در جاى جاى شما انجام مى داد، بپوشانيد. بنا بر اين، آن گاه كه خدا را ديدار كند، چيزى نيست كه به گناهان او گواهى دهد.

2947

اصحاب سمت چپ

قرآن :

«و امّا اصحاب دست چپ، چگونه اند اصحاب دست چپ؟ در باد سوزان و آب جوشان. و سايه اى از دود سياه. نه خنك و نه خوش. آنان پيش از اين در ناز و نعمت بودند. و بر گناهان بزرگ اصرار مى ورزيدند. و مى گفتند : آيا زمانى كه مرديم و خاك و استخوان شديم، ما برانگيخته مى شويم يا نياكان ما؟ بگو : همانا اولين و آخرين افراد، در وعده گاه روزى معيّن گرد آورده مى شوند».