(انظر) عنوان 250 «السهر» ، 301 «صلاة اللّيل».
وسائل الشيعة : 11/374 باب 94 «استحباب الاستغفار في السحر».

3040

دَورُ الاستِغفارِ في نَفيِ الخَطيئَةِ

۱۵۲۴۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :يَهُمُّ العَبدُ بالحَسَنةِ فَيَعمَلُها ، فإن هُو لم يَعمَلْها كَتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنةً بحُسنِ نِيَّتِهِ ، و إن هُو عَمِلَها كَتَبَ اللّهُ له عَشرا ، و يَهُمُّ بالسيّئةِ أن يَعمَلَها فإن لم يَعمَلْها لم يُكتَبْ علَيهِ شيءٌ ، و إن هُو عَمِلَها اُجِّلَ سَبعَ ساعاتٍ ، و قالَ صاحبُ الحَسَناتِ لصاحِبِ السَّيّئاتِ و هُو صاحِبُ الشِّمالِ : لا تَعجَلْ عسى أن يُتْبِعَها بحَسَنةٍ تَمحُوها ؛ فإنَّ اللّهُ عَزَّ و جلَّ يقولُ : «إنّ الحَسَناتِ يُذْهِبنَ السَّيّئاتِ»^۱ أو الاستِغفارِ ، فإن هُو قالَ : أستَغفِرُ اللّهَ الذي لا إلهَ إلاّ هُو عالِمُ الغَيبِ و الشَّهادَةِ العزيزُ الحكيمُ الغفورُ الرَّحيمُ ذُو الجلالِ و الإكرامِ و أتوبُ إلَيهِ ، لم يُكتَبْ علَيهِ شيءٌ ، و إن مَضَت سَبعُ ساعاتٍ و لم يُتبِعْها بِحَسَنةٍ و استِغفارٍ قالَ صاحِبُ الحَسَناتِ لصاحِبِ السَّيّئاتِ : اُكتُبْ علَى الشَّقِيِّ المَحرومِ ! ^۲

3040

نقش آمرزش خواهى در زدودن گناه

۱۵۲۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنده قصد مى كند كار خوبى انجام دهد؛ اگر آن كار را انجام نداد، خداوند به سبب نيّت خوب او يك ثواب برايش مى نويسد و اگر آن را انجام داد، دَه ثواب برايش رقم مى زند. و بنده آهنگ كار بد مى كند؛ اگر آن را انجام نداد، گناهى برايش نوشته نمى شود و اگر انجامش داد، هفت ساعت مهلت داده مى شود و فرشته مأمور ثبت خوبيها به فرشته بديها، كه فرشته دست چپ است، مى گويد : شتاب مكن، شايد به دنبال آن كارِ بد، كار خوبى انجام دهد كه آن بدى را پاك گرداند؛ زيرا خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد : «همانا خوبيها بديها را از بين مى برند» يا شايد آمرزش بخواهد. پس اگر گويد : «استغفر اللّهَ الذى لا اله الاّ هو عالم الغيبِ و الشهادة العزيز الحكيم الغفور الرحيم ذو الجلال و الاكرام و أتوب اليه»، گناهى بر او نوشته نمى شود. ولى چنانچه هفت ساعت بگذرد و بعد از آن گناه ثوابى نكند و آمرزش هم نخواهد، فرشته مأمور خوبيها به فرشته مأمور بديها و گناهان مى گويد : بنويس، بر ضدّ اين شور بخت محروم!

۱۵۲۳۷.عنه عليه السلام :مَن قالَ في وَترِهِ إذا أوتَرَ : «أستَغفِرُ اللّهَ و أتوبُ إلَيهِ» سَبعينَ مَرَّةً و هُو قائمٌ ، فَواظَبَ على ذلكَ حتّى يَمضِيَ لَهُ سَنَةٌ ، كَتَبَهُ اللّهُ عِندَهُ مِن المُستَغفِرِينَ بالأسحارِ ، و وَجَبَت لَهُ المَغفِرَةُ مِنَ اللّهِ عَزَّ و جلَّ . ^۱

۱۵۲۳۸.عنه عليه السلامـ في قَول يعقوبَ لبَنيه :«سَوفَ أستَغفرُ لكُم رَبّي»^۲ـ: أخَّرَها إلى السَّحَرِ ليلةَ الجُمُعةِ . ^۳

۱۵۲۳۹.الكافي :كان أبو الحسن الأوّل عليه السلام إذا رَفَعَ رَأسَهُ مِن آخِرِ رَكعَةِ الوَترِ قالَ : هذا مَقامُ مَن حَسَناتُهُ نِعمَةٌ مِنكَ ، و شُكرُهُ ضَعيفٌ ، و ذَنبُهُ عظيمٌ ، و ليسَ لَهُ إلاّ دَفعُكَ و رَحمَتُكَ ؛ فإنّكَ قُلتَ في كتابِكَ المُنزَلِ على نبيِّكَ المُرسَلِ صلى الله عليه و آله : «كانُوا قَليلاً مِن اللَّيلِ ما يَهْجَعُونَ * و بالأسحارِ هُم يَستَغفِرونَ»^۴ طالَ هُجُوعِي ، و قَلَّ قِيامِي ، و هذا السَّحَرُ و أنا أستغفِرُكَ لذَنبِي استِغفارَ مَن لَم يَجِدْ لنفسِهِ ضَرّا و لا نَفعا ، و لا مَوتا و لا حَياةً و لا نُشورا ، ثُمّ يَخرُّ ساجِدا صلواتُ اللّهِ علَيهِ . ^۵

۱۵۲۳۷.امام صادق عليه السلام :هر كس در نماز وتر خود در حالى كه ايستاده است هفتاد مرتبه بگويد : «أستغفر اللّه و أتوب إليه» و اين كار را تا يك سال ادامه دهد، خداوند نام او را در زمره آمرزش خواهانِ در سحرگاهان بنويسد و آمرزش خداوند عزّ و جلّ بر او لازم گردد.

۱۵۲۳۸.امام صادق عليه السلامـ درباره كلام يعقوب به فرزندش : «بزودى از پروردگارم براى شما بخشايش مى طلبم» ـفرمود : دعا كردن براى آنان را تا سحرگاه شب جمعه به تأخير انداخت.

۱۵۲۳۹.الكافى :امام كاظم عليه السلام هرگاه از ركعت آخر نماز وتر سر بر مى داشت عرضه مى داشت : «اين كسى است كه حسناتش نعمتى است از سوى تو و شكر گزاريش ناچيز است و گناهش بزرگ و چيزى جز حمايت و رحمت تو ندارد. و تو در كتاب خود كه بر پيامبر مرسل خويش نازل كردى فرمودى: «اندكى از شب را مى خوابيدند و در سحرگاهان استغفار مى كردند». خفتنم به درازا است و شب زنده داريم اندك و اينك سحر است و من براى گناهم از درگاه تو آمرزش مى طلبم؛ آمرزش خواهىِ كسى كه نه سود و زيانش در اختيار اوست و نه مرگ و نه زندگى و نه رستاخيزش» . سپس آن حضرت، صلوات اللّه عليه، به سجده مى افتاد.