الحديث :

۱۴۰۱۱.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن عَلَّمَ شَخصا مَسألَةً فقَد مَلَكَ رَقَبَتَهُ . فَقيلَ لَهُ : يا رَسولَ اللّهِ ، أ يَبيعُهُ ؟ فقالَ عليه السلام : لا ، و لكِنْ يَأمُرُهُ و يَنهاهُ. ^۱

۱۴۰۱۲.عنه صلى الله عليه و آله :لا حَسَدَ و لا مَلَقَ إلاّ في طَلَبِ العِلمِ . ^۲

۱۴۰۱۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مِن حَقِّ العالِمِ عَلَيكَ أن تُسَلِّمَ عَلَى القَومِ عامَّةً و تَخُصَّهُ دونَهُم بِالتَّحِيَّةِ ، و أن تَجلِسَ أمامَهُ ، و لا تُشيرَنَّ عِندَهُ بِيَدِكَ ، و لا تَغمِزَنَّ بِعَينَيكَ ، و لا تَقولَنَّ : «قالَ فُلانٌ» خِلافا لِقَولِهِ ، و لا تَغتابَنَّ عِندَهُ أحَدا ، و لا تُسارَّ في مَجلِسِهِ ، و لا تَأخُذَ بِثَوبِهِ ، و لا تَلِجَّ ^۳ عَلَيهِ إذا مَلَّ ، و لا تُعرِضَ مِن طُولِ صُحبَتِهِ ، فإنَّما هِيَ بِمَنزِلَةِ النَّخلَةِ تَنتَظِرُ مَتى يَسقُطُ عَلَيكَ مِنها شَيءٌ ؛ فإنَّ المُؤمِنَ العالِمَ لَأعظَمُ أجرا مِنَ الصّائمِ القائمِ الغازي في سَبيلِ اللّهِ ، فإذا ماتَ العالِمُ انثَلَمَت في الإسلامِ ثُلمَةٌ لا يَسُدُّها شَيءٌ إلى يَومِ القِيامَةِ . ^۴

۱۴۰۱۴.عنه عليه السلام :لَيسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنِ التَّمَلُّقُ وَ لا الحَسَدُ إلاّ في طَلَبِ العِلمِ . ^۵

حديث:

۱۴۰۱۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس مسأله اى را به شخصى بياموزد او را بنده خود كرده باشد. عرض شد: اى رسول خدا! يعنى مى تواند او را بفروشد؟ فرمود: نه، بلكه به او امر و نهى مى كند.

۱۴۰۱۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حسد ورزى و چاپلوسى زشت است مگر در راه آموختن دانش.

۱۴۰۱۳.امام على عليه السلام :از جمله حقوق شخص دانشمند بر تو اين است كه [هر گاه در ميان جمعى بود] بر همگان سلام كنى و به او نيز اختصاصا سلام گويى، رو به رويش بنشينى، در حضور او با دست و چشم و ابرو اشاره نكنى، در مخالفت با نظر او نگويى: «فلانى چنين گفته است». نزد او از كسى غيبت نكنى، در مجلسش در گوشى صحبت نكنى، جامه اش را نگيرى، اگر خسته بود، در سؤال كردن اصرار نورزى. از طول مجالسش به تنگ نيايى؛ زيرا حكايت همنشينى با او حكايت درخت خرمايى است كه انتظار مى كشى تا كى از آن چيزى براى تو بيفتد. همانا پاداش مؤمن دانشمند بيشتر از روزه دار شب زنده دارى است كه در راه خدا بجنگد. هر گاه دانشمند بميرد، رخنه اى در اسلام پديد آيد كه تا قيامت چيزى آن را نبندد.

۱۴۰۱۴.امام على عليه السلام :چاپلوسى و حسادت از اخلاق مؤمن نيست، مگر در تحصيل دانش.

۱۴۰۰۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ في قولهِ تعالى :«وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنّاسِ»^۱ـ: لِيَكُنِ النّاسُ عِندَكَ فِي العِلمِ سَواءً . ^۲

۱۴۰۱۰.منية المريد :قالَ عيسى بنُ مريمَ عليه السلام : يا مَعشَرَ الحَوارِيِّينَ ، لي إلَيكُم حاجَةٌ اقضُوها لي . قالوا : قُضِيَتْ حاجَتُكَ يا روحَ اللّهِ ، فقامَ فغَسَلَ أقدامَهُم ، فقالوا : كُنّا نَحنُ أحَقَّ بِهذا يا روحَ اللّهِ ! فقالَ : إنَّ أحقَّ النّاسِ بِالخِدمَةِ العالِمُ ، إنَّما تَواضَعتُ هكَذا لِكَيما تَتَواضَعوا بَعدي فِي النّاسِ كَتَواضُعي لَكُم . ^۳

2826

حُقوقُ المُعَلِّمِ عَلَى المُتَعَلِّمِ

الكتاب :

قالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدا * قالَ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبرا * ......... قَدْ بَلَغْتَ مِن لَدُنِّي عُذْرا» . ^۴

۱۴۰۰۹.امام صادق عليه السلامـ درباره آيه «به تكبّر از مردم روى مگردان» ـفرمود : بايد مردمى كه براى آموختن علم نزد تو مى آيند، در نظرت يكسان باشند.

۱۴۰۱۰.منية المريد :عيسى عليه السلام فرمود : اى گروه حواريان! مرا با شما كارى است، آن را از من بپذيريد. عرض كردند: پذيرفته است، اى روح خدا! عيسى عليه السلام برخاست و شروع به شستن پاهاى آنها كرد. عرض كردند: ما به اين كار سزاوارتر بوديم، اى روح خدا! فرمود: سزاوارترين مردم به خدمت كردن عالم است. من اينچنين فروتنى كردم، تا شما بعد از من در ميان مردم فروتن باشيد، همچنان كه من با شما فروتنم.

2826

حقوق آموزگار بر دانش آموز

قرآن:

«موسى به او گفت: آيا با تو بيايم تا آنچه به تو آموخته شده است به من بياموزى؟ گفت: تو را هرگز شكيب همراهى با من نيست ......... كه از جانب من معذور باشى».