۱۴۰۵۲.عنه عليه السلام :أ لا اُنَبِّئُكُم بِالعالِمِ كُلِّ العالِمِ ؟ مَن لَم يُزَيِّنْ لِعِبادِ اللّهِ مَعاصِيَ اللّهِ ، و لَم يُؤَمِّنْهُم مَكرَهُ ، و لَم يُؤيِسْهُم مِن رَوحِهِ . ^۱

۱۴۰۵۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لا يَكونُ العَبدُ عالِما حَتّى لا يَكونَ حاسِدا لِمَن فَوقَهُ ، و لا مُحَقِّرا لِمَن دونَهُ . ^۲

2833

عَلاماتُ العالِمِ

۱۴۰۵۴.لقمانُ عليه السلامـ لاِبنِهِ و هُوَ يَعِظُهُ ـ: لِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : العِلمُ بِاللّهِ ، و بِما يُحِبُّ ، و بِما يَكرَهُ . ^۳

۱۴۰۵۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ كانَ يَقولُ ـ: إنَّ لِلعالِمِ ثَلاثَ عَلاماتٍ : العِلمَ ، و الحِلمَ ، و الصَّمتَ . ^۴

۱۴۰۵۶.الإمامُ الحسينُ عليه السلام :مِن دَلائلِ العالِمِ : انتِقادُهُ لِحَديثِهِ ، و عِلمُهُ بِحَقائقِ فُنونِ النَّظَرِ . ^۵

۱۴۰۵۲.امام على عليه السلام :آيا عالم حقيقى را به شما معرفى نكنم؟ كسى [است] كه معصيتهاى خدا را براى بندگان خدا خوب جلوه ندهد و آنان را از عذاب و مكر خداوند آسوده خاطر نگرداند و از رحمت خدا نيز نوميدشان نسازد.

۱۴۰۵۳.امام باقر عليه السلام :بنده عالم نباشد مگر آن گاه كه به فرادست خود حسادت نورزد و فرو دست خود را تحقير نكند.

2833

نشانه هاى عالم

۱۴۰۵۴.لقمان عليه السلامـ در اندرز به فرزندش ـفرمود : عالم را سه نشانه است: شناخت خدا و شناخت آنچه او دوست دارد و آنچه دوست ندارد.

۱۴۰۵۵.امام على عليه السلامـ بارها ـمى فرمود : عالم را سه نشانه است: دانش و بردبارى و خاموشى.

۱۴۰۵۶.امام حسين عليه السلام :از نشانه هاى عالم اين است كه گفتار خود را نقّادى كند و به حقايق فنونِ نظر و انديشه، دانا باشد.

2832

العالِمُ

۱۴۰۴۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :فَضلُ العالِمِ عَلى غَيرِهِ كَفَضلِ النَّبِيِّ عَلى اُمَّتِهِ . ^۱

۱۴۰۴۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العالِمُ يَعرِفُ الجاهِلَ لأنَّهُ كانَ قَبلُ جاهِلاً ، الجاهِلُ لا يَعرِفُ العالِمَ لأنَّهُ لَم يَكُنْ قَبلُ عالِما . ^۲

۱۴۰۴۷.عنه عليه السلام :العالِمُ يَنظُرُ بِقَلبِهِ و خاطِرِهِ ، الجاهِلُ يَنظُرُ بِعَينِهِ و ناظِرِهِ . ^۳

۱۴۰۴۸.عنه عليه السلام :إنَّما العالِمُ مَن دَعاهُ عِلمُهُ إلَى الوَرَع وَ التُّقى، وَ الزُّهدِ في عالَمِ الفَناءِ، و التَّوَلُّهِ بِجَنَّةِ المَأوى . ^۴

۱۴۰۴۹.عنه عليه السلام :لا يَكونُ السَّفَهُ و الغِرَّةُ في قَلبِ العالِمِ . ^۵

۱۴۰۵۰.عنه عليه السلام :لا يَكونُ العالِمُ عالِما حَتّى لا يَحسُدَ مَن فَوقَهُ ، و لا يَحتَقِرَ مَن دونَهُ ، و لا يَأخُذَ عَلى عِلمِهِ شَيئا مِن حُطامِ الدّنيا . ^۶

۱۴۰۵۱.عنه عليه السلام :مِن صِفَةِ العالِمِ أن لا يَعِظَ إلاّ مَن يَقبَلُ عِظَتَهُ ، و لا يَنصَحَ مُعجَبا بِرَأيِهِ ، و لا يُخبِرَ بِما يَخافُ إذاعَتَهُ . ^۷

2832

عالم

۱۴۰۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :برترى عالم بر ديگران، همچون برترى پيامبر بر امّت خود است.

۱۴۰۴۶.امام على عليه السلام :عالم، نادان را مى شناسد، چون خودش قبلاً نادان بوده است، اما نادان عالم را نمى شناسد؛ زيرا قبلاً عالم نبوده است.

۱۴۰۴۷.امام على عليه السلام :عالم با دل و جانِ خود نگاه مى كند؛ نادان با چشم و ديده خود مى نگرد.

۱۴۰۴۸.امام على عليه السلام :عالم، در حقيقت، كسى است كه دانش او وى را به پارسايى و پرهيزگارى و دل بركندن از دنياى فانى و شيفتگى به بهشت فرا خواند.

۱۴۰۴۹.امام على عليه السلام :سبكسرى و غفلت در دل عالم وجود ندارد.

۱۴۰۵۰.امام على عليه السلام :عالم، عالم نيست مگر آن گاه كه به فرا دست خود رشك نورزد، فرو دست خود را كوچك نشمارد، و در برابر [آموختن ]دانشِ خود، چيزى از متاع بى ارزش دنيا نگيرد.

۱۴۰۵۱.امام على عليه السلام :از ويژگيهاى عالم اين است كه اندرز ندهد مگر به كسى كه اندرز او را بپذيرد و كسى را كه به رأى و انديشه خود مغرور باشد، نصيحت نكند و دانشى را كه مى ترسد هدر رود، به كسى نياموزد.