۱۴۰۷۳.عنه عليه السلام :رَأسُ العِلمِ التَّواضُعُ ......... و مِن ثَمَراتِهِ التَّقوى ، وَ اجتِنابُ الهَوى ، وَ اتِّباعُ الحَقِّ ، و مُجانَبَةُ الذُّنوبِ، و مَوَدَّةُ الإخوانِ، وَ الاستِماعُ مِنَ العُلَماءِ و القَبولُ مِنهُم. و مِن ثَمَراتِهِ تَركُ الانتِقامِ عِندَ القُدرَةِ ، وَ استِقباحُ مُقارَبَةِ الباطِلِ ، وَ استِحسانُ مُتابَعَةِ الحَقِّ ، و قَولُ الصِّدقِ ، وَ التَّجافي عَن سُرورٍ في غَفلَةٍ ، و عَن فِعلِ ما يُعقِبُ نَدامَةً . وَ العِلمُ يَزيدُ العاقِلَ عَقلاً ، و يُورِثُ مُتَعَلِّمَهُ صِفاتِ حَمدٍ ، فيَجعَلُ الحَليمَ أميرا ، وَ ذا المَشوَرَةِ وَزيرا ، و يَقمَعُ الحِرصَ ، و يَخلَعُ المَكرَ ، و يُميتُ البُخلَ ، و يَجعَلُ مُطلَقَ الفُحشِ مَأسورا ، و يُعيدُ السَّدادَ قَريبا . ^۱

۱۴۰۷۴.عنه عليه السلام :لَن يُثمِرَ العِلمُ حَتّى يُقارِنَهُ الحِلمُ . ^۲

(انظر) العلم : باب 2837 ، 2838.

2837

ميراثُ العِلمِ

الكتاب :

وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوابِّ وَ الْأنْعامِ مُخْتَلِفٌ ألْوانُهُ كَذلِكَ إنَّما يَخْشَى اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ» . ^۳

۱۴۰۷۳.امام على عليه السلام :رأس دانش فروتنى است ......... و از ميوه هاى آن است: تقوا و دورى از هوس و پيروى از حق و پرهيز از گناهان و دوست داشتن برادران و گوش دادن به سخنان دانشمندان و پذيرفتن از آنها . و نيز از ميوه هاى آن است: خوددارى از انتقام گيرى هنگام توانايى و زشت شمردن نزديكى به نادرستيها و نيكو شمردن پيروى از درستيها و راستگويى و پرهيز از شاديهاى غفلت آميز و دورى كردن از انجام آنچه پشيمانى در پى دارد. دانش، بر خردِ خردمند مى افزايد و به فراگيرنده خود صفات پسنديده مى دهد. بردبار را امير مى گرداند و صاحب نظر را به وزيرى مى رساند و حرص را در هم مى كوبد و فريبكارى را ريشه كن مى كند و بخل را مى ميراند و زشتيهاى يله و افسار گسيخته را به بند مى كشد و درستى و استوارى را نزديك مى گرداند.

۱۴۰۷۴.امام على عليه السلام :دانش، هرگز به بار ننشيند مگر آن گاه كه بردبارى همراه آن شود.

2837

ميراث دانش

قرآن:

«و همچنين از مردم و جنبندگان و چارپايان رنگارنگ. جز اين نيست كه از ميان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او مى ترسند. همانا خداوند پيروزمند و آمرزنده است».

۱۴۰۶۷.عنه صلى الله عليه و آلهـ لِعَمّارِ بنِ ياسِرٍ لَمّا قَصَّ عَلَيهِ قِصَّةَ قَومٍ بَعَثَهُ إلَيهِم لِيُعَلِّمَهُم شَرائعَ الإسلامِ فَوَجَدَهُم كالإبِلِ الوَحشِيَّةِ طامِحَةً أبصارُهُم ، لَيسَ لَهُم هَمٌّ إلاّ شاةٌ أو بَعيرٌ ـ: يا عَمّارُ ، أ لا اُخبِرُكَ بِأعجَبَ مِنهُم ؟ قَومٌ عَلِموا ما جَهِلَ اُولئكَ ثُمّ سَهَوا كَسَهوِهِم ! ^۱

۱۴۰۶۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا تَجعَلوا عِلمَكُم جَهلاً ، و يَقينَكُم شَكّا ، إذا عَلِمتُم فَاعمَلوا ، و إذا تَيَقَّنتُم فَأقدِموا. ^۲

2836

ثَمَرَةُ العِلمِ

۱۴۰۶۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ثَمَرَةُ العِلمِ العَمَلُ بِهِ . ^۳

۱۴۰۷۰.عنه عليه السلام :ثَمَرَةُ العِلمِ العَمَلُ لِلحَياةِ . ^۴

۱۴۰۷۱.عنه عليه السلام :ثَمَرَةُ العِلمِ العِبادَةُ . ^۵

۱۴۰۷۲.عنه عليه السلام :ثَمَرَةُ العِلمِ إخلاصُ العَمَلِ . ^۶

۱۴۰۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ خطاب به عمّار بن ياسر كه داستان مردمى را كه پيامبر او را به ميان آنها فرستاده بود تا شرايع و احكام اسلام را به ايشان آموزش دهد براى پيامبر بازگو كرد و گفت كه مانند شتر وحشى خيره چشمند و همّ و غمشان گوسفندان و شترانشان است ـفرمود : اى عمار! آيا تو را از مردمانى شگفت انگيزتر از آنها آگاه نسازم؟ مردمانى كه آنچه را آنان نمى دانند آموختند، با اين حال همچون آنها در غفلت و بى خبرى به سر مى برند.

۱۴۰۶۸.امام على عليه السلام :دانش خود را به نادانى، و يقين خود را به دو دلى تبديل نكنيد؛ هر گاه دانستيد، به كار بنديد و هر گاه [به كارى ]يقين پيدا كرديد، اقدام كنيد.

2836

ميوه دانش

۱۴۰۶۹.امام على عليه السلام :ميوه دانش، به كار بستن آن است.

۱۴۰۷۰.امام على عليه السلام :ميوه دانش، عمل كردن [به آن ]براى زندگى است.

۱۴۰۷۱.امام على عليه السلام :ميوه دانش، پرستش است.

۱۴۰۷۲.امام على عليه السلام :ميوه دانش، خالص گردانيدن عمل [براى خدا ]است.