۱۸۰۰۲.الإمامُ الهاديُّ عليه السلام :الجاهِلُ أسيرُ لِسانِهِ . ^۱

3465

اعتِبارُ الكَلامِ مِنَ العَملِ

۱۸۰۰۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ مَن حَسَبَ كلامَهُ مِن عَمَلِهِ قَلَّ كلامُهُ إلاّ فيما يَعنيهِ . ^۲

۱۸۰۰۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَن رَأى مَوضِعَ كلامِهِ مِن عَمَلِهِ قَلَّ كلامُهُ إلاّ فيما يَعنيهِ . ^۳

۱۸۰۰۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَن لم يَحسُبْ كلامَهُ مِن عَمَلِهِ كَثُرَت خَطاياهُ و حَضَرَ عَذابُهُ . ^۴

۱۸۰۰۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :كلامُكَ مَحفوظٌ علَيكَ مُخَلَّدٌ في صَحيفَتِكَ ، فاجعَلْهُ فيما يُزلِفُكَ . ^۵

۱۸۰۰۷.عنه عليه السلام :مَن عَلِمَ أنّ كلامَهُ مِن عَمَلِهِ قلّ كلامُهُ إلاّ فيما يَعنيهِ . ^۶

۱۸۰۰۸.عنه عليه السلام :مَن عَلِمَ أنّهُ مُؤاخَذٌ بقولِهِ فَلْيُقَصِّرْ في المَقالِ . ^۷

۱۸۰۰۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن عَلِمَ مَوضِعَ كلامِهِ مِن عَمَلِهِ قَلَّ كلامُهُ فيما لا يَعنيهِ . ^۸

۱۸۰۰۲.امام هادى عليه السلام :نادان، اسير زبان خويش است.

3465

گفتار ، جزئى از كردار است

۱۸۰۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه گفتارش را جزئى از كردارش به شمار آورد، گفتار بى فايده او كاستى پذيرد.

۱۸۰۰۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس بداند كه گفتارش چه جايگاهى از كردارش دارد، سخن گفتنش كاستى پذيرد مگر در آنچه كه مفيد است.

۱۸۰۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه گفتارش را از كردارش به شمار نياورد، گناهانش بسيار شود و عذابش حاضر و آماده گردد.

۱۸۰۰۶.امام على عليه السلام :سخن تو، برايت نگهدارى و در كار نامه ات براى هميشه ثبت مى شود. پس آن را در چيزى به كار گير كه تو را [به خداوند ]نزديك مى سازد.

۱۸۰۰۷.امام على عليه السلام :كسى كه بداند گفتار او در شمار كردار اوست [و بازخواست مى شود]، گفتار او جز در مواردى كه مفيد است، اندك شود.

۱۸۰۰۸.امام على عليه السلام :كسى كه مى داند سخنش بازخواست مى شود، بايد گفتارش را كوتاه كند.

۱۸۰۰۹.امام صادق عليه السلام :هر كس جايگاه گفتار خود نسبت به كردارش را بداند، سخنان بيهوده كمتر گويد.

(انظر) الكلام : باب 3467.

3464

المُتَكَلِّمُ و وَثاقُ الكَلامِ

۱۷۹۹۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الكلامُ في وَثاقِكَ ما لم تَتَكلَّمْ بهِ ، فإذا تَكَلَّمتَ بهِ صِرتَ في وَثاقِهِ ، فَاخزُنْ لِسانَكَ كما تَخزُنُ ذَهَبَكَ و وَرِقَكَ ، فَرُبَّ كَلِمَةٍ سَلَبَت نِعمَةً و جَلَبَت نِقمَةً . ^۱

۱۷۹۹۹.عنه عليه السلام :إذا تَكَلَّمتَ بالكَلِمَةِ مَلَكَتكَ ، و إذا أمسَكتَها مَلَكتَها . ^۲

۱۸۰۰۰.عنه عليه السلام :احفَظْ لسانَكَ ؛ فإنّ الكَلِمَةَ أسيرَةٌ في وَثاقِ الرجُلِ ، فإن أطلَقَها صارَ أسيرا في وَثاقِها . ^۳

۱۸۰۰۱.عنه عليه السلام :في الصَّمتِ السَّلامَةُ مِن النَّدامَةِ ، و تَلافيكَ ما فَرَطَ مِن صَمتِكَ أيسَرُ مِن إدراكِ فائدةِ ما فاتَ مِن مَنطِقِكَ ، و حِفظُ ما في الوِعاءِ بِشَدِّ الوِكاءِ . ^۴

3464

گوينده و بندِ سخن

۱۷۹۹۸.امام على عليه السلام :تا سخن را به زبان نياورده اى، سخن در بند توست. همين كه آن را به زبان آوردى، تو در بند سخن در مى آيى. پس همان گونه كه زر و سيم خود را در گنجينه مى نهى، زبانت را نيز در گنجخانه دهان نگه دار؛ كه بسا سخنى نعمتى را از كف برده و خشم و كيفرى [الهى] را آورده است.

۱۷۹۹۹.امام على عليه السلام :هر گاه سخنى گفتى، آن سخن مالك توست و هر گاه آن را، نگه داشتى در اختيار توست.

۱۸۰۰۰.امام على عليه السلام :زبانت را نگه دار؛ زيرا سخن، در بندِ آدمى اسير است. پس چون آن را رها كند، او اسيرِ بند آن مى شود.

۱۸۰۰۱.امام على عليه السلام :خاموشى، مايه مصون ماندن از پشيمانى است و تلافى آنچه بر اثر خاموشى ات از دست رفته، آسانتر از جبران فايده اى است كه بر اثر سخن گفتنت از كف رفته باشد و نگه داشتن آنچه در ظرف است با بستن بندِ آن است.