۲۱۸۳۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ثَلاثٌ هُنَّ رأسُ التَّواضُعِ : أن يَبدأَ بِالسَّلامِ مَن لَقِيَهُ ، و يَرضى بِالدُّونِ مِن شَرَفِ المَجلِسِ ، و يَكرَهَ الرِّياءَ و السُّمعَةَ . ^۱

۲۱۸۳۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام عن آبائهِ عليهم السلام: إنّ مِن التَّواضُعِ أن يَرضى الرّجُلُ بِالمَجلِسِ دُونَ المَجلِسِ ، و أن يُسَلِّمَ على مَن يَلقى ، و أن يَترُكَ المِراءَ و إن كانَ مُحِقّا ، و لا يُحِبَّ أن يُحمَدَ علَى التَّقوى . ^۲

۲۱۸۳۹.عنه عليه السلام :مِن التَّواضُعِ أن تُسَلِّمَ على مَن لَقِيتَ . ^۳

۲۱۸۴۰.عنه عليه السلام :إنَّ مِن التَّواضُعِ أن يَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ . ^۴

۲۱۸۴۱.عنه عليه السلام :أفطَرَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَشِيَّةَ خَميسٍ في مَسجِدِ قُبا ، فقالَ : هَل مِن شَرابٍ ؟ فأتاهُ أوسُ بنُ خَولِيّ الأنصاريُّ بِعُسٍّ مَخيضٍ بعَسَلٍ ، فلَمّا وَضَعَهُ على فيهِ نَحّاهُ ، ثُمّ قالَ : شَرابانِ يُكتَفى بأحَدِهِما مِن صاحِبِهِ ، لا أشرَبُهُ و لا اُحَرِّمُهُ و لكنْ أتَواضَعُ للّهِ . ^۵

۲۱۸۳۷.امام على عليه السلام :سه چيز است كه آنها رأس فروتنيند: اينكه انسان به هر كه مى رسد سلام كند، به پايين پاى مجلس رضايت دهد، و خودنمايى و شهرت طلبى را خوش نداشته باشد.

۲۱۸۳۸.امام صادق عليه السلامـ به نقل از پدران بزرگوار خويش عليهم السلام ـفرمود: از فروتنى است كه انسان به پايين مجلس رضايت دهد، به هر كه برمى خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهيزگارى بستايند.

۲۱۸۳۹.امام صادق عليه السلام :از فروتنى است كه به هر كس برخوردى، سلام كنى.

۲۱۸۴۰.امام صادق عليه السلام :از فروتنى است كه آدمى در جايى از مجلس بنشيند كه پايين تر از مقام و منزلت او باشد.

۲۱۸۴۱.امام صادق عليه السلام :رسول خدا صلى الله عليه و آله پنجشنبه شبى براى افطار در مسجد قُبا بود. فرمود: آيا نوشيدنى اى هست؟ اوس بن خولى انصارى قدحى نوشيدنى آميخته به عسل خدمت حضرت آورد. چون پيامبر آن را به دهان گذاشت (چشيد)، از نوشيدن خوددارى كرد و فرمود: اينها دو نوشيدنى است كه با يكى از آنها از ديگرى بى نيازى حاصل مى شود. من اين را نمى آشامم، ولى تحريم هم نمى كنم بلكه براى خدا فروتنى مى كنم.

۲۱۸۳۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن أتى غَنِيّا فتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دِينِهِ . ^۱

۲۱۸۳۳.عنه عليه السلام :ما أحسَنَ تَواضُعَ الأغنياءِ لِلفُقَراءِ طَلَبا لِما عِندَ اللّهِ ، و أحسَنُ مِنهُ تِيهُ الفُقَراءِ علَى الأغنِياءِ اتِّكالاً علَى اللّهِ . ^۲

۲۱۸۳۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن أتَى غَنِيّا فتَضَعضَعَ لَهُ لِشيءٍ يُصيبُهُ مِنهُ ذَهَبَ ثُلُثا دِينِهِ . ^۳

۲۱۸۳۵.عنه عليه السلام :أيّما مُؤمنٍ خَضَعَ لِصاحِبِ سُلطانٍ أو مَن يُخالِفُهُ على دِينِهِ طلَبا لِما في يَدَيهِ أخمَلَهُ اللّهُ و مَقَتَهُ علَيهِ و وَكَلَهُ إلَيهِ ، فإن هُو غَلَبَ على شيءٍ مِن دُنياهُ و صارَ في يَدِهِ مِنهُ شيءٌ نَزَعَ اللّهُ البَرَكَةَ مِنهُ ، و لَم يُؤجِرْهُ على شَيءٍ يُنفِقُهُ في حَجٍّ و لا عُمرةٍ و لا عِتْقٍ . ^۴

(انظر) الدنيا : باب 1253.

4034

عَلاماتُ التَّواضُعِ

۲۱۸۳۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ مِن التَّواضُعِ للّهِ الرِّضا بِالدُّونِ مِن شَرَفِ المَجالِسِ . ^۵

۲۱۸۳۲.امام على عليه السلام :هر كه نزد توانگرى رود و به خاطر توانگريش در برابر او كرنش كند، دو سوم دينش از بين برود.

۲۱۸۳۳.امام على عليه السلام :چه نيكوست فروتنى توانگران در برابر تهيدستان به قصد رسيدن به اجر خداوند ، و نيكوتر از آن بى اعتنايى و سرفرازى درويشان است در برابر توانگران از سر اعتماد به خداوند.

۲۱۸۳۴.امام صادق عليه السلام :هر كه نزد شخص توانگرى رود و براى اينكه از او چيزى به وى برسد در برابرش كرنش كند، دو سوم دينش از بين برود.

۲۱۸۳۵.امام صادق عليه السلام :هر مؤمنى كه در برابر دولتمردى يا در برابر كسى كه مخالف دين اوست ، به قصد رسيدن به چيزى از آنچه او دارد كرنش كند، خداوند او را پست گرداند و بر او غضب كند و وى را به خودش وا گذارد و اگر به چيزى از دنياى آن كس برسد و چيزى از او به دست آورد، خداوند بركت را از آن بگيرد و اگر از آنچه به دست آورده است در راه حج يا عمره و يا آزاد كردن بنده خرج كند، پاداشى به او ندهد.

4034

نشانه هاى فروتنى

۲۱۸۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از نشانه هاى فروتنى براى خدا، رضايت دادن به [نشستن در ]پايين پاى مجالس است.