شرح دعاي صباح (شوشتري) - صفحه 162

و مقهور قدرت و پادشاهى خود ساخته !
فقرات [ ثلاثه ] شريفه نيز دليل است بر كمال شفقت و رحمت ، و مترتّب است بر يكديگر براى تمامى نعمت .

صَلِّ اللّهُمَّ عَلَى الدَّلِيلِ إِلَيْكَ فِي اللَّيْلِ الْأَلْيَلِ

فقره شريفه ، فتح باب استجابت دعا و از آداب ديندارى است . يعنى : رحمت فرست خداوندا بر آن كسى كه / 126 / راه نماينده است به سوى معرفت تو و شرايع دين تو در شبِ بسيار تيره وتار .
ليل : استعاره است از زمان جاهليّت .
وأليل : براى امورى كه مخفى و تاريك بود و در آن وقت ، ظلمت كفر ، عالم را فرو گرفته بود و قوانين شرع ، مضمحل و نابود بود و مردمان در سياهى تاريكى كفر و گمراهى بت پرستى و ضلالت بودند و راه به حق نمى بردند و زمان انقطاع وحى بود و پيغمبرى نبود .
به سبب نور وجود با جود محمّد مصطفى صلى الله عليه و آله وسلم از غرقاب كفر به ساحل ضياى ايمان رسيدند ، و از مشكات انوار آن حضرت ، اقتباس نور تحقيق ، و از ارشاد هدايتِ آن جناب ، استناره معرفت حق و توفيق نمودند ، و از ظلمت آباد ضلالت ، به نور هدايت مهتدى شدند .

وَالْمَاسِكِ مِنْ أَسْبَابِكَ بِحَبْلِ الشَّرَفِ الْأَطْوَلِ

ماسك : چنگ زننده .
أسباب : جمع سبب ، ويقال للطريق إلى الشيء : سببٌ ، وللحَبل الّتي يتوسّل إلى الماء : سببٌ ، ويقال للباب : سبب ، ولكل ما يتوسّل به إلى الشيء يبعد عنك سبب .
حَبل : ريسمان ، وعرب تشبيه مى كند نور محمّد را به حبل ، و در حديث است كه : « اَلْقُرآنُ حَبْلُ اللّهِ الْمَتينُ لا يَنقضي عَجائبُه ، وَلايَخلُق عَنْ كَثْرَةِ الرَّدِّ ، مَنْ قالَ بِه صَدَقَ ، وَمَن عَمِلَ بِه رَشَدَ ، وَ مَن اعتَصَمَ بِه هُدِيَ إلى صِراطٍ مُستَقيمٍ »۱ وقال ابو عبيدة : « الاعتصامُ بحبل اللّهِ اتّباع

1.نظير اين روايت است آنچه در نهج البلاغة (ج ۲ ، ص ۴۹) ؛ بحار الأنوار (ج ۳۲ ، ص ۲۴۱) ، سنن الدارمي(ج ۲ ، ص ۴۳۵) ، المصنف ، ابن ابى شيبه (ج ۷ ، ص ۱۶۵) و غيره وارد شده است .

صفحه از 231