وجوه تضعيف و تصحيح اسناد زيارت عاشورا - صفحه 128

وجوه تضعيف و تصحيح اسناد زيارت عاشورا

محمد حسن محمدى مظفر ۱

چكيده

دو منبع اصلى زيارت عاشورا عبارت اند از: كامل الزيارات ابن قولويه و مصباح المتهجد شيخ طوسى. نوشته حاضر به بررسى اسناد اين زيارت در اين دو منبع مى پردازد و وجوه تضعيف و تصحيح آنها را آشكار مى كند و به اين نتيجه مى رسد كه سند سوم شيخ طوسى در مصباح المتهجد (روايت صفوان) اصح طرق روايت اين زيارت است و طرق ديگر هرچند خالى از ضعف نيستند، ولى مى توانند اين طريق را تأييد و تقويت كنند.

كليد واژه ها: زيارت عاشورا، اسناد حديث، ضعف سند، تصحيح سند.

زيارت عاشورا از معروف ترين و پرخواننده ترين زيارات منقول در كتاب هاى ادعيه و زيارت است. اين زيارت در كتاب هاى كامل الزيارات ابن قولويه، مصباح المتهجد شيخ طوسى، مصباح الزائر سيد بن طاووس، المصباح و البلدالامين هر دو از كفعمى و بحارالأنوار مجلسى نقل شده است و درباره آن كتاب ها و مقالات گوناگونى نوشته شده است. ۲ منابع اصلى اين زيارت كامل الزيارات ابن قولويه و مصباح المتهجد شيخ طوسى است و منابع ديگر از اين دو منبع نقل كرده اند. البته نقل هاى اين دو منبع تفاوت هايى با هم دارند؛ همچنان كه سندهايشان نيز متفاوت است. ما در اين مقاله درصدد بررسى اسناد اين زيارت و ذكر وجوه تضعيف و تصحيح سندى آن هستيم و به تفاوت هاى متنى آن نمى پردازيم.
در خصوص پيشينه اين بحث، دو منبع درخور ذكرند: 1. بحث مربوط به سند زيارت عاشورا در ابتداى كتاب شفاءالصدور فى شرح زيارة العاشور، حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى، 2. مقاله «بررسى اسناد زيارت عاشورا»، آية اللّه جعفر سبحانى، چاپ شده در سيماى فرزانگان ج2، ص495 ـ 506 .

1.عضو هيئت علمى مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب.

2.ر. ك: «كتاب شناسى زيارت عاشورا»، فصلنامه علوم حديث، ش۲۳، ص۱۶۵ ـ ۱۸۱.

صفحه از 143