وجوه تضعيف و تصحيح اسناد زيارت عاشورا - صفحه 129

در اين بررسى ابتدا به سند منقول در كامل الزيارات و سپس به سند منقول در مصباح المتهجد مى پردازيم. ابن قولويه سند خود را چنين ذكر كرده است:
حدثنى حكيم بن داود بن حكيم و غيره، عن محمد بن موسى الهمدانى، عن محمد بن خالد الطيالسى، عن سيف بن عميرة و صالح بن عقبه، جميعا، عن علقمه بن محمد الحضرمى، و محمد بن اسماعيل، عن صالح بن عقبه، عن مالك الجهنى، عن ابى جعفر الباقر عليه السلام .
ابن قولويه در ابتداى اين كتاب شهادت داده كه احاديث آن را از ائمه معصوم نقل مى كند؛ آن هم به مقدارى كه از طرف ثقات از اصحاب ما به او رسيده است، و از افراد شاذ ـ كه شهرتى به روايت ندارند ـ نقل نمى كند. اگر اين شهادت شامل همه افراد مذكور در سند، اعم از مشايخ بى واسطه و غيرشان باشد، چنان كه آقاى خويى قدس سره در اوايل به همين رأى مايل بودند، ۱ در اين صورت، وثاقت اين سند احراز مى شود و نيازى به بررسى وثاقت تك تك افراد آن نيست، ولى اگر اين شهادت مخصوص مشايخ بى واسطه ابن قولويه باشد و شامل مشايخ با واسطه او نشود، چنان كه تحقيقات اخير حاكى از آن است ۲ و رأى اخير آقاى خويى نيز همين بوده، ۳ براى حكم به وثاقت آن بايد تك تكشان را بررسى كنيم. بنابراين مى گوييم:
در سند مذكور، در سه مورد، واو عطف آمده است. مى دانيم كه آوردن واو عطف در سند مقتضاى تعدد آن است. پس سند مذكور خود به چندين شاخه قابل تحليل است و نمودار آن، به تفكيك، چنين است:
1. حكيم بن داود بن حكيم ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن خالد الطيالسى ـ سيف بن عميرة ـ علقمة بن محمد ـ ابى جعفر عليه السلام .
2. حكيم بن داود بن حكيم ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن خالد الطيالسى ـ صالح بن عقبه ـ علقمة بن محمد ـ ابى جعفر عليه السلام .
3. حكيم بن داود بن حكيم ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن اسماعيل ـ صالح بن عقبه ـ مالك الجهنى ـ ابى جعفر عليه السلام .
4. غيره ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن خالد الطيالسى ـ سيف بن عميره ـ علقمة بن محمد ـ ابى جعفر عليه السلام .
5 . غيره ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن خالد الطيالسى ـ صالح بن عقبه ـ علقمة بن محمد ـ ابى جعفر عليه السلام .
6 . غيره ـ محمد بن موسى الهمدانى ـ محمد بن اسماعيل ـ سيف بن عميره ـ مالك الجهنى ـ

1.اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۳۲۲؛ معجم رجال الحديث، ج۱، ص۵۰ .

2.اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۳۲۳؛ كليات فى علم الرجال، ص۳۰۱.

3.اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۳۲۴؛ معجم رجال الحديث، ج۱، مقدمه كتاب، صفحه ف.

صفحه از 143