كتاب سليم بن قيس - صفحه 164

كتاب سليم بن قيس هلالى، از كتاب هاى معروف بين شيعه است، كه در مورد آن مباحث زيادى مطرح است. شكى نيست كه اگر اعتبار كتاب تمام شود، يك سند شيعى است كه در قرن اوّل تدوين شده است و در مسائل متعددى مى توان به آن تمسك جست، ولى برخى از متفكران شيعه ضمن پذيرش وثاقت سليم، و اين كه او داراى كتاب مورد قبولى بوده است، در درباره كتاب موجود نكاتى را بيان كرده اند. ماحصل ديدگاه آنها اين است كه كتاب موجود داراى اعتبار نيست، از طرفي برخى از افرادى كه به نشر كتاب پرداخته اند، به صحت آن معتقدند، در اين نوشتار، ابتدا به ديدگاه كسانى كه اعتبار كتاب موجود را پذيرفته اند و سپس سخنان افرادى كه در كتاب موجود ترديد كرده اند، مورد بررسى قرار مى گيرد.

ديدگاه موافقان

1. ابن نديم:
اول كتاب ظهر للشيعة كتاب سليم بن قيس هلالى. ۱
2. شيخ طوسى:
سليم بن قيس هلالى كنيه او، أبا صادق، داراى كتابى است كه أبى جيد براى ما روايت كرده است. ۲
3. ملا محمدتقى مجلسى:
إن الشيخين الاعظمين حكما بصحة كتابه مع أن متن كتابه دال على صحته. فلا يلتفت إلى ما ذكره ابن الضغائرى. ۳
4. مرحوم مجلسى (دوم) مى فرمايد:
كلينى و صدوق و غير اين دو بر كتاب اعتماد كرده اند. ۴

ديدگاه مخالفان كتاب موجود

شيخ مفيد معتقد است اين كتاب قابل اعتماد نيست و عمل كردن به اكثر آن جايز نيست؛ زيرا كه در آن آشفتگى و تدليس وجود دارد و سزاوار است كه فرد متدين از عمل به آن اجتناب كند و... ۵
علاّمه حلى (م 726ق) در كتاب خلاصه ضمن حكم به عدالت سليم، معتقد است كه لازم

1.فهرست ابن نديم، فن پنجم از مقاله ششم.

2.الفهرست، طوسى، ص ۸۱، ش ۳۴۶ .

3.روضة المتقين، ج ۱۴، ص ۳۷۲ .

4.بحارالأنوار(چاپ قديم)، ج ۸، ص ۱۹۸، به نقل از كتاب سليم بن قيس .

5.مجموعه مصنفات شيخ مفيد، ج ۵ ؛ تصحيح الاعتقاد، ص ۱۴۹.

صفحه از 166