31

محمدرضا فخرالاسلام

(1185 ـ 1266ق)

روح اللّه عباسى

محمدرضا يزدى مشهور به فخرالاسلام، ^۱ از علماء و بزرگان و خاخامهاى دين يهود مى باشد. وى در سال 1237 پس از تتبع فراوان در دين مبين اسلام به شرف اسلام مشرف شد و بعد از آن از طرف فتحعلى شاه قاجار ملقب به لقب فخرالاسلام گرديد وى همچنين 70 نفر از متعلقين يهودى خود را به شرف اسلام مشرف گرداند. از او كتابى بر جاى مانده است كه در طليعه آن شرح حالى كه خود نوشته اوست به چاپ رسيده است، بنام «اقامة الشهود في ردّ اليهود في منقول الرضاعى». ^۲ ايشان در اين كتاب كه بسيار كمياب نيز مى باشد، به اثبات حقانيت دين حنيف اسلام و رد مذهب يهود پرداخته است.
و امّا درباره تاريخ ولادت وى در كتب تواريخ و رجال چيزى به دست نياورديم، ولى بنابر آنچه كه بر روى سنگ قبر قديمى وى كه در مسجد مظفرى موجود است، وى در حدود سال 1185ق به دنيا آمده است و در سال 1266 دار فانى را وداع گفته است. وى را پس از تشيع در مسجد مظفرى واقع در خيابان مولوى جنب بيمارستان شهيد اكبرآبادى دفن نمودند.
او همچنين طبع بالايى در شعر داشت و اشعارى نيز از خود بر جاى گذاشته است كه از جمله آنها ابيات زير است كه در آن چگونگى اسلام آوردنش را بيان داشته است:
از منزل عدم به وجود آشنا شدم
بر امت كليم خدا پيشوا شدم
در مصحف حكيم و در احكام انبيا
ديدم محمد است و محمد رضا شدم
رفتم از اين جهان بدر دوست
شادمان از بحر آنكه طالب دين خدا شدم
ما در اينجا شرح حال وى را كه خود نوشته اوست ذكر مى كنيم كه در اول كتابش آمده است و آن به خاطر كمياب بودن اين كتاب مى باشد.
قابل ذكر است كه كتاب فوق به عربى است كه توسط عده اى به فارسى ترجمه شده است.
بسم اللّه الرحمن الرحيم، الحمدُ للّه على نواله و الصلّلوةُ والسّلام على محمّد و آله.
و بعد: چنين گويد:
اميدوارم به كرم حضرت پروردگار، محمدرضاى جديدالاسلام، ساكن دارالخلافه طهران كه بر ارباب دانش و بينش مخفى نماناد، كه كم ترين حقير فقير از سلسله علماى بنى اسرائيل بودم و در ميان ايشان از افاضل و اعيان بودم و همگى علماى بيت المقدّس و ارباب فهم اين طايفه به فضل و تتبّع من معترف بودند و در تمام ايّام عمر مشغول به تحصيل علوم و مطالعه كتاب كتب سماوى و در مقام و متابعت رسوم انبياء سلف و علماى خلف بودم و در آن تجسّس و طلب به غير از تميّز ميانه حق و باطل اديان و وصول به طريق حق و ايقان مطلبى و مقصودى نداشتم و پيوسته ظهور راه صواب را از مفتح الابواب سائل و استجابت دعاى خود را از جناب ربّ الارباب و آرزومند و آمل بودم، تا اينكه توفيق ربّانى شامل حال و تأييد سبحانى كافل احوال و آمال اين سعادت مال گرديده به تشريف شريف دين حنيف محمدى صلى الله عليه و آله سرافراز و به اين عطيه عظمى از همگى دوستان و اقران خود ممتاز گرديده.
پس از آن جماعت يهود را از شنيدن اين خبر وحشت اثر موجب كمال دهشت و باعث نهايت وحشت شده، اين معنى را علت فتور دين و ملت و سبب نقض و آيين و مذلّت خود دانسته و در مقام چاره جويى كمر همت از روى تعصّب و عصبيّت بستند و در پس زانوى فكرت و حيرت نشستند و از اطراف و جوانب زبان به طعن و سلامت اين بنده مُستبصر به دين مبين محمدى صلى الله عليه و آله گشودند. و اولاً به واسطه ارسال رسل و رسائل و تأسيس وسايط و وسائل طريق، استعلام سبب و منشأ و جهت اين امر پيمودند. اين كم ترين در جواب سوالات ناصواب ايشان به آن گروه گمراه گفتم كه جناب اقدس الهى بر نيّت و ضمير هر كس آگاه است و شاهد و گواه است كه اين كم ترين اسلام را نه از راه طمع مال و جاه و توقع قرب امير و پادشاه است بلكه مقصود به واسطش استعانت به عنايت حضرت آفريدگار است كه بذل جِدّ و جَهد خود را در تحقيق مذهب و ملّت نمودم و از تتبع كتب و آثار و تأمّل در آيات و اخبار حقيقت دين مبين سيد المرسلين و خاتم النبيين محمد بن عبداللّه صلى الله عليه و آله را با ادله قاطعه و براهين ساطعه بدون شايبه و شك و شبهه و به علم اليقين دانسته و فهميده و از بيم مؤاخذه و عقاب روز حساب و اميد اكتساب ثواب از ملت آباء و اجدادى خود اجتناب ورزيده و به شرف اسلام كامياب و بهره مند گرديده ام و چنانچه شما طايفه يهود عنود نيز تارك عناد و اعتساف و سالك مالك اعتبار و انصاف مى گرديد و لباس خوف و ننگ و عار را از خود خلع مى نموديد و ريشه شجره غوايت ثمر و ضلالت اثر «إنّا وَجَدْنا ابائنا على اُمّةٍ و إنّا على اثارهم مقتدون» را از مزرع خواطر خود قلع و قمع مى فرموديد هر آينه صورت زيباى شاهد مدعاى ما و خود را در مرآت ظهور جلوه نما و سخافت ملّت منسوخه خود را كالشّمس في رابعه النهار در وسط السماء مشاهده مى نموديد.