61

سيد مرتضى شبسترى

حاج سيد مرتضى فرزند عالم جليل آقا سيد رضى فرزند حاج سيد محمد فرزند علاّمه بزرگوار حاج سيد اسماعيل شبسترى، برادر بزرگوار آيت اللّه حاج سيد محمد وحيدى شبسترى مجتهدى است.
معظّم له در سال 1325 قمرى در شبستر متولد شده و پس از سپرى كردن دوران كودكى و پرورش يافتن در بيت علم به تحصيل علوم و فنون پرداخته و مقدمات و ادبيات را در زادگاه خود نزد پدر و ديگران خوانده و بعد به تبريز آمد و سطوح فقه و اصول را در آنجا تكميل نموده و از همانجا عزيمت به نجف اشرف نموده و به درس مرحوم آيت اللّه حاج ميرزا حسين نائينى و آقا ضياءالدين عراقى و آيت اللّه اقا سيد ابو الحسن اصفهانى استفاده نمود . آنگاه به وطن مراجعت و به خدمات دينى پرداخته تا اينكه در زمان مصدق از طرف مردم آذربايجان و تبريز به نمايندگى مجلس شورا انتخاب و عزيمت به تهران نموده و يك دوره كرسى مجلس را اشغال و در اين سنگر به مبارزات عليه امپرياليسمهاى خارجى و داخلى برخاسته و پس از آن مجالس سيارى تشكيل داده و به ترويج دين و تبليغ احكام و تفسير قرآن پرداخته و عده اى از جوانان مستعد را تربيت فرمودند تا سرانجام در سن 76 سالگى در روز 21 محرم الحرام 1401 قمرى بدرود حيات گفته و در انتهاى باغچه عليجان به خاك رفته است.

منابع

اختران فروزان رى و تهران .

60

مرتضى خان ممتاز الملك

(م 1304 ش)

در جوانى به خدمت وزارت امور خارجه درآمد . در 1285ش وزير مختار ايران در آمريكا شد . وى وزير معارف و اوقاف در كابينه هاى سپهسالار و وثوق الدوله و مستوفى الممالك بود .
از مهم ترين كارهاى وى در زمان وزارت فرهنگ و معارف ، تأسيس موزه ملى و تلاش در تأسيس بيمارستانى جهت معالجه زنان بود . ممتاز الملك پس از كناره گيرى از وزارت معارف به وزارت امور خارجه رفت و چند سالى با سمت وزير مختارى ايران در پطروگراد خدمت كرد . مدفن او در امامزاده عبد اللّه شهر رى مى باشد . از آثار وى: تربيت يا دوره تعليمات ممتازيه .

منابع

روز شمار تاريخ (1/114 ، 123 ، 175) ، فهرست كتاب هاى چاپى فارسى (1/847 ، 1469) ، وزراى معارف ايران (64 ـ 65) ، وزيران علوم و معارف و فرهنگ (153 ـ 158) .