حديث ذباب: آموزه‏اى طبى يا حديثى مجعول - صفحه 58

حديث ذباب: آموزه اى طبى يا حديثى مجعول

على نصيرى ۱

چكيده

يكى از روايات پر چالشى كه در جوامع حديثى اصيل اهل سنّت و منابع غير اصيل شيعه راه يافته حديث ذباب است. بحث و گفتگو درباره صحت و سقم اين حديث بالا گرفته است و تا كنون درباره اين حديث چند نظريه ارائه شده است.
نگارنده، در اين مقاله، به بررسى جايگاه اين حديث در منابع روايى فريقين و نقد و بازكاوى پنج ديدگاه مذكور پرداخته و به اين نتايج دست يافته است كه خاستگاه اصلى اين روايت، منابع روايى اهل سنّت است و چنين حديثى با سند قابل قبول در منابع حديثى معتبر شيعه ذكر نشده است.

كليد واژه ها: حديث ذباب، جوامع حديثى شيعه و اهل سنّت، صحت سند، حديث مجعول.

مقدمه

حديث ذُباب، به صورت ها و مضامين مختلف، در عموم جوامع و منابع حديثى اهل سنّت، بويژه در صحاح ستّه منعكس شده است. مضمون شايع آن، اين عبارت است:
اذا وقع الذباب فى اناء أحدكم فليغسمه، فانّ فى أحد جناحيه داء و فى الاخرى شفاء، و انّه يؤخر الشفاء و يقدم السمّ؛ هرگاه مگس در ظرف يكى از شما بيافتد، مگس را در ظرف شناور كند؛ زيرا در يكى از بال هاى مگس، بيمارى و در ديگرى شفاست و مگس شفا را مؤخر و سم را مقدم مى دارد.
خوشبختانه منابع اصيل حديثى شيعه از اين حديث عارى است. با توجه به اين كه اين حديث در منابع معتبر حديثى نقل شده و از سويى ديگر، دستاوردهاى علمى با مفاد آن ناسازگار است، ستيز علمى ميان صاحب نظران مختلف در دفاع و يا ردّ حديث بالا گرفته است؛ چنان كه اين حديث از

1.ضو هيأت علمى دانشگاه علم و صنعت ايران.

صفحه از 69