تپه چال ترخان و تپه مرتضى كرد

تپه هاى ديگرى به نام تپه مرتضى كرد و تپه چال ترخان در چند كيلومترى جنوب غربى قصبه فعلى شهر رى قرار دارد كه بقاياى كاخ هاى ساسانى است وضمن حفّارى هاى سابق الذكر گچ برى ها و نقوش برجسته و ستون هاى سترگ با تزئينات گچ برى به دست آمده كه نمونه هاى مهم تر آنها در موزه ايران باستان زينت بخش غرفه ساسانى مى باشد. و در ميان آنها نقش بهرام و آزاده ديده مى شودكه بر شتر، سوار هستند و در شكارگاه به صيد آهوان مشغول بوده و بهرام سم وگوش آهويى را با پيكان به هم دوخته و آزاده چنگ مى نوازد. ^۱

كاخ اشكانيان

رى را با خاندان اشكانى ارتباطى خاص بوده است و علاوه بر پايتخت بودن به عهد آن سلاله، نام هاى اماكن منسوب بدان همچون باب بليسان (بلاشان) و دز رشكان (ارشكان) و نهر سورين (منسوب به خاندان سورن) و نيز نام رى به صورت ارشكيّه كه به ما رسيده اين نظر را مؤيدى توانند بود. ^۲ در كوه رشكان، آثار بنايى عظيم كه از بالاى كوه شروع مى شده و تا دامنه آن ادامه مى يافته هنوز باقى است. هرچند نمى توان دانست كه كهنگى چه مقدار از اين آثار تا به عهد اشكانيان مى رسد. ^۳

ديگر بقعه ها و مدفن ها

شهر رى به لحاظ اهميّت فرهنگى و مذهبى مدفن بسيارى از شخصيّت ها و مشاهير است. برخى از بقعه و مدفن اين مشاهير در حال حاضر نامعلوم است به خصوص برخى از بقاع كه از سنّيان و يا مشايخ تصوف بوده اند به مرور زمان از بين رفته است. امّا مدفن و قبور برخى ديگر از مشاهير سلاطين و امرا و علما و دانشمندان در شهر رى، معلوم و روشن است كه در جوار حضرت عبدالعظيم عليه السلام و ديگر بقاع متبرّك، به خاك سپرده شده اند. و مدفونين در رى خود مى تواند نوشتار و كتاب مستقلى را تشكيل دهد. ^۱

2. برخى از آثار و بناهاى باستانى

بقاياى آتشكده رى و تپه ميل

يك بناى آجرى عظيم در فاصله قريب هفت كيلومترى مشرق قصبه فعلى شهر رى (حضرت عبدالعظيم) بر فراز تپه واقع بوده كه هنوز قسمت هايى از ديوار سنگى و آجرى آن با دهليزها و اطاق هايى چند باقى است و تپه مزبور نيز به مناسبت دو پايه بزرگ موجود از بناى قديم به نام «تپه ميل» خوانده مى شود. ^۲ بقاياى آتشكده رى در دوازده كيلومترى جنوب شرقى حضرت
عبدالعظيم، بر فراز تپه اى به نام تپه ميل، آثار بنايى كهنه از عهد ساسانيان به چشم مى خورد. اين آثار بقايا و رسوم و اطلال آتشكده بزرگ رى است. هرچند بناى موجودرا از عهد ساسانيان دانسته اند، لكن به موجب پاره اى اسناد ظاهراً قدمت بناء آتشكده در رى به زمان هاى پيش از زردشت مى رسد. ^۳