مفهوم امامت و ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام از نظر عبد الجليل رازى‏ - صفحه 218

بندگان برگزيده اعطا مى‏گردد. از آن جا كه امر هدايت و تربيت خلق، بر عهده امام نهاده شده و بندگانْ موظّف‏اند كه به طور مطلق، از اوامر و نواهى او اطاعت كنند، لذا امام بايد ويژگى‏هايى متناسب با اين مقام داشته باشد.
متكلّمان امامى، معمولاً، در آثار خود بابى را به بررسى ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام اختصاص مى‏دهند و در كنار آن فضايل، مناقب و اختصاصات هر يك از امامان عليهم السلام را نيز بيان مى‏كنند. ذكر اين مناقب، گاهى جهت يادآورى حكم عقل به شايستگى و گاه به عنوان شاهدى بر وجود نص براى امامان عليهم السلام است. امّا هيچ يك از متكلّمان شيعه، اين فضايل را از شرايط لازم امامت نمى‏شمارند. با اين حال نويسنده كتاب بعض فضائح الروافض، برخى از فضايل امير مؤمنان عليه السلام را مطرح ساخته و چنين وانمود كرده است كه شيعيان، آنها را از شرايط امامت مى‏دانند. البته در اين زمينه، نسبت‏هاى نادرست ديگرى نيز به شيعيان داده و با اين پيش‏فرض‏هاى نادرست، به معارضه با شيعه پرداخته است.
مرحوم عبد الجليل رازى، در مقابل، ضمن بيان نادرستىِ ادّعاهاى وى و نفى نسبت‏هاى ناروا به شيعه، بر سه ويژگى: علم، عصمت و منصوصيت (منصوص بودن) به عنوان شرايط امامت از نظر شيعه، تأكيد كرده است.
قصد ما آن است كه ضمن ارائه گزارشى از نقض مرحوم عبد الجليل رازى بر كلام نويسنده سنّى، بر همان اساس به تبيين مقام امامت، نحوه گزينش يا نصب امام و ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام بپردازيم.
در نوشتار حاضر، پس از اشاره‏اى اجمالى به اهميت موضوع و پيشينه بحث، به بررسى معنا و حقيقت امامت خواهيم پرداخت و پس از بررسى راه‏هاى تعيين امام از نظر متكلّمان مسلمان بحث را با بررسى شرايط امامت از نظر عبد الجليل رازى پى خواهيم گرفت. نفى موروثى بودن امامت، تأكيد بر نص، لزوم عصمت و علم و صدور معجزه به دست امام، از جمله ويژگى‏هايى است كه در كتاب نقض مطرح شده و ما به بررسى آنها خواهيم پرداخت.

صفحه از 264