به بند كشيده شدن شياطين در ماه رمضان - صفحه 3

۰.شيطان در انسان جارى مى شود ، همچون جريان خون . پس با گرسنگى ، مجارى او را تنگ كنيد .

اين حديث ، به روشنى بر اين نكته دلالت دارد كه روزه به طور طبيعى ، مانع تسلّط شيطان بر انسان مى شود . زنجيرى كه روزه دارد ، نه تنها شيطان را به بند مى كشد ، بلكه كشش هاى نفْس امّاره را هم مهار مى كند ، آن را به اسارت در مى آورد و جلوى سلطه آن را بر انسان مى گيرد ، و به فرموده امير مؤمنان عليه السلام :

۰.نِعمَ العَونُ عَلى أسرِ النَّفسِ وَ كَسرِ عادَتِهَا التَّجَوُّعُ ؛ ۱

۰.گرسنگى ، چه خوب ياورى براى اسير كردن نفْس و شكستن عادت آن است!

بر اين اساس ، همه رواياتى كه در ستايش گرسنگى و نقش آن در خودسازى و تربيت نفْس ، وارد شده اند ، هدف آنها ايجاد مانع طبيعى در برابر سلطه شيطان بر انسان و نگهدارى انسان از كشش ها و اغواگرى هاى نفْس و نيز آزادسازى نيروهاى عقلى و شكوفاسازى استعدادهاى انسانى است ، آن گونه كه از اين دو روايت ـ كه از مجموعه احاديث اين گونه برگزيده ايم ـ روشن مى شود . ۲ پيامبر خدا فرمود :

۰.جاهِدوا أنفُسَكُم بِالجُوعِ وَ العَطَشِ ، فَإِنَّ الأجرَ فى ذلِكَ كَأَجرِ المُجاهِدِ فى سَبيلِ اللّهِ ؛ ۳

۰.به وسيله گرسنگى و تشنگى ، با نفس خويش جهاد كنيد ؛ چرا كه پاداش آن ، مثل پاداش جهادكننده در راه خداست .

۰.نيز فرمود :أحيوا قُلُوبَكُم بِقِلَّةِ الضِّحكِ وقِلَّةِ الشَّبَعِ ، وَ طَهِّروها بِالجُوعِ

1.عيون الحكم و المواعظ : ۴۹۴ ، غرر الحكم : ۹۹۴۴ .

2.براى آگاهى بيشتر از اين گونه روايات ، ر . ك : ص ۱۳۵ (بركات ميهمانى خدا / حكمت) و ص ۱۳۷ (تقرّب به خدا) و ص ۱۴۵ (بهشتى شدن) .

3.إحياء علوم الدين : ۳ / ۱۲۴ ؛ المحجّة البيضاء : ۵ / ۱۴۶ .

صفحه از 5