كوه قاف، اسطوره يا واقعيت؟
ارزيابى جايگاه كوه قاف در احاديث تفسيرى و متون روايى
دكتر مهدى جلالى ۱
فاطمه رضاداد ۲
چكيده
كوه قاف واژه اى آشناست كه از ديرباز در اسطوره ها و آثار ادبى ملل ظهور يافته و در برخى متون غير اسلامى از جايگاهى درخور برخوردار است. در دنياى مسلمانان انديشه وجود اين پديده از مرزهاى ادبى و عرفانى گذشته و به متون روايى و تفسيرى نيز راه يافته است.
با توجه به پيشينه باور به وجود كوه قاف در اساطير و متون اديان ديگر، اين فرضيه پيش آمد كه شايد «انديشه كوه قاف و باور به وجود آن» ضمن تبادلات فرهنگى مسلمانان با ملل ديگر از فرهنگ ها و اديان غير اسلامى به متون و روايات اسلامى راه يافته باشد.
تحليل و نقد متون روايى و تفسيرى، اساس اين پژوهش را تشكيل مى دهد.
كليد واژه ها: كوه قاف، اساطير، متون غير اسلامى، متون اسلامى، روايات.
پيشينه انديشه وجود كوه قاف در روايات و متون غير اسلامى
الف. كوه قاف در اسطوره
اسطوره، افسانه اى است كه انديشه و اعتقاد مردمان باستان و قبيله هاى بدوى را درباره هستى و آفرينش جهان بيان مى دارد. در حقيقت، اسطوره شناخت ابتدايى مردم روزگاران كهن از انسان و جهان پيرامون آنهاست. برخى از اين اسطوره ها به شرح چگونگى پيدايش پديده هاى طبيعى، مثل روز و شب، زلزله، كوه، باران، رعد و برق و... مى پردازد. در روزگاران گذشته دانش بشر از طبيعت و
1.ستاديار دانشگاه فردوسى مشهد.
2.انشجوى كارشناسى دانشگاه فردوسى مشهد.