عن مولانا الکاظم علیه السلام : إن لقمان قال لابنه : یا بُنی :
اِنّ الدنیا بحرٌ عمیق قد غرق فیها عالم کثیر فلتکن سفینتک فیها تقوی الله و حَشوها الایمان و شِراعها التوکل و قَیَّمُها العقل و دلیلها العلم و سکانها الصبر
[۱]
(( همانا دنیا دریایی ژرف است در این دریای عمیق مردمان بسیاری هلاک شده اند اگر میخواهی غرق نشوی باید کشتی تو تقوا و اندرون کشتی ایمان و بادبان کشتی تو توکل و ناخدای آن عقل ، و راهنمای آن علم و لنگرش صبر باشد)) .
در جلسات گذشته فرازهایی از این روایت نورانی که نصایح لقمان به فرزندش را نقل کرده را توضیح دادیم اما در این جلسه آخرین قسمت روایت که می فرماید « و سکانها الصبر » توضیح می دهیم .
سکّان وسیله ای است که در انتهای کشتی نصب می شود و برای تغییر جهت کشتی در دریا می باشد .
حضرت می فرماید : سکان کشتی تقوا ، صبر است .
عقل می خواهد کشتی تقوا را به سمت هدف والای انسانی حرکت بدهد اما شهوت اجازه نمی دهد ، غضب اجازه نمی دهد ، در اینجاست که نیاز به سکّان پدید می آید تا در مسیر قرار بگیرد ، یعنی نیاز به مقاومت پیش می آید ، که این مقاومت همان صبر است یعنی صبر بر طاعت ، صبر معصیت ، صبر بر مصیبت تا کشتی در جهتی که مقتضای علم است حرکت کند .
از امیر المومنین علیه السلام روایت شده است که می فرماید :«الصبر فی الامور بمنزله رأس من الجسد ، فاذا فارق الرأس الجسد فسد الجسد و اذا فارق الصبر الامور فسد الامور» .
جایگاه صبر در کارها جایگاه سر نسبت به بدن است . همچنانکه سر اگر از بدن جدا شود بدن فاسد می شود اگر صبر هم از کارها جدا شود ، کارها فاسد می شود .
[۱]
الکافی، ج۱، ص۱۶
