امام علی(ع) و آیه مباهله

امام علی(ع) و آیه مباهله

در مناظره ای میان امام رضا(ع) و مأمون، امام رضا(ع) برای اثبات خلافت امام علی(ع) به کلمه ی «انفسنا» در آیه 61 سوره آل عمران استناد فرمود و به ایراد مأمون پاسخ داد:
فَمَنْ حاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْنَاءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكاذِبِين‏
«از آن پس كه به آگاهى رسيده‏اى، هر كس كه درباره او (عيسى عليه السلام) با تو مجادله كرد بگو: بياييد تا فراخوانيم پسرانمان و پسرانتان را، زنانمان و زنانتان را، خودمان و خودتان را. آن گاه دعا و زارى كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان بفرستيم‏.

طرائف المقال:إنَّ المَأمونَ قالَ لِلرِّضا عليه السلام : مَا الدَّليلُ عَلى خِلافَةِ جَدِّكَ [عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ] ؟ قالَ عليه السلام :«أَنفُسَنَا»، فَقالَ المَأمونُ : لَولا«نِسَاءَنَا»! فَقالَ الرِّضا عليه السلام : لَولا«أَبْنَاءَنَا»! فَسَكَتَ المَأمونُ .[۱]

طرائف المقال:مأمون به امام رضا عليه السلام گفت : دليل بر خلافت جدّت [على بن ابى طالب ]چيست ؟ فرمود : كلمه «خودمان» . مأمون گفت : البتّه اگر كلمه «زنانمان» نبود ! امام رضا عليه السلام فرمود : البتّه اگر كلمه «پسرانمان» نبود ! مأمون، سكوت كرد .

توضیح:

علّامه طباطبايى قدس سره در توضيح اين حديث مى فرمايد : مراد امام عليه السلام از اين كه فرمود : «كلمه خودمان »، اين است كه خداوند، خودِ على عليه السلام را همانند خودِ پيامبرش قرار داده است و مراد مأمون از جمله : «اگر كلمه زنانمان نبود» ، اين است كه كلمه «زنانمان» در آيه دليل آن است كه مراد از «خودها» مردان اند . بنا بر اين ، فضيلتى در آن براى امير مؤمنان نيست ، و جمله امام عليه السلام كه : «اگر كلمه پسرانمان نبود» ، معنايش اين است كه وجود «پسرانمان» در اين آيه، بر خلاف نظر مأمون دلالت دارد ؛ زيرا اگر مراد از «خودها» مردان باشند ، آوردن كلمه «پسرانمان» مورد نداشت [چرا كه كلمه «خودمان» در صورتى كه به معناى مردان باشد ، شامل حسنين هم مى شود و ديگر ذكر «پسرانمان» لزومى نداشت.[۲]


[۱] طرائف المقال : ج ۲ ص ۳۰۲ .

[۲] . الميزان فى تفسير القرآن: ج ۳ ص ۲۳۰