بحثى درباره مكان غدير - صفحه 11

مدينه به سوى مكّه مى رود و اين، از توضيحاتى به دست مى آيد كه او در بيان منازل ميان مكّه و مدينه و تعيين فاصله هاى آنها، ذكر نموده است. او در بيان راه مكّه و مدينه از طريق «عقيق» مى گويد:
راه مدينه به سوى مكّه از طريق عقيق : از مدينه تا ذوحُلَيفه... . ۱
[ در اين جا] مى توانيم چنين نتيجه بگيريم كه غدير خم، در وادى جحفه و در سمت چپ راه حج گزارانِ به راه افتاده از مدينه و نيز در آغاز وادى جحفه و انتهاى وادى خرّار، واقع است و از اين جاست كه برخى آن را «خرّار» ناميده اند ـ همان گونه كه گذشت ـ و شايد، علّت استظهار سمهودى در كتابش وفاء الوفا كه گفته : «خرّار در جحفه است»، ۲ اين باشد كه غدير خم، در ابتداى وادى جحفه واقع است كه دقيقا انتهاى وادى خرّار مى شود. گفته زبير (نقل شده در معجم ما استعجم)، اين نظر را تأييد مى كند. پيش تر گفتيم كه او مى گويد:
آن ( خرّار )، وادى اى در حجاز است كه [ آبش] به جحفه مى ريزد.
و حَمَوى، در معجم البلدان به اين قول، اشاره كرده است:
خرّار، ... موضعى در حجاز است و گفته مى شود كه آن، نزديك جحفه است. ۳
و عبارت عرّام كه در پى مى آيد، تأكيد مى كند كه غدير، جزو جحفه است. حموى در معجم البلدان از او نقل مى كند:
پايين تر از جحفه، به فاصله يك ميلى، غدير خم است و آب آن به دريا مى ريزد. ۴
و منظور از «آب آن»، آب وادى جحفه است ؛ زيرا آنچه به دريا مى ريزد، آب

1.معجم البلدان : ج ۲ ص ۳۸۹ .

2.معجم ما استعجم : ج ۳ ص ۹۵۴.

3.وفاء الوفا : ج ۴ ص ۱۲۰۰ .

4.معجم البلدان : ج ۲ ص ۳۵۰ .

صفحه از 25