پژوهشى در باره اعجاز قرآن‏ - صفحه 2

- كه از سنخ خود وحى است - ، ماندگار در بستر تاريخ، نشان خدايى بودن و حقانيت پيامبر خاتم را به همراه دارد.

مفهوم معجزه‏

معجزه، از مصدر «اعجاز»، مشتق از ريشه ثلاثى مجرّد «عجز»، به معناى: درماندگى، ناتوانى و نيز پايان هر چيز است.۱ اعجاز، به معناى: ناتوان ساختن يا ناتوان يافتن ديگرى است.۲ با توجّه به كتب لغت و كاربرد اين كلمه مى‏توان گفت: مفهوم اصلى در مادّه اين واژه چيزى مقابل قدرت است. هر دو واژه «معجز» و «معجزه»، اسم فاعل مفرد به معناى ناتوان كننده اند و جمع آنها «معجزات» است:
(وَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللَّهِ .۳
بدانيد كه شما ناتوان كننده خداوند نيستيد)
.
معجزه در اصطلاح علم كلام، كار خارق‏العاده و همراه با تحدّى و سالم از معارضه است كه خداوند آن را به دست پيامبرش پديد مى‏آورد تا نشان راستى رسالت وى باشد.۴

قرآن، آيتِ الهى‏

قرآن خود را آيت روشن و معجزه بيّن پيامبر خاتم مى‏شمارد:
(وَقَالُواْ لَوْلَآ أُنزِلَ عَلَيْهِ ءَايَتٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْأَيَتُ عِندَ اللَّهِ وَ إِنَّمَآ أَنَا نَذِيرٌ مُّبِينٌ * أَوَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّآ أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَبَ يُتْلَى‏ عَلَيْهِمْ إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْرَى‏ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ .5

1.معجم مقاييس اللّغة : ج‏۲ ص‏۲۲۱ ماده «عجز».

2.مفردات ألفاظ القرآن : ص‏۵۴۷ ماده «عجز».

3.توبه : آيه ۲.

4.ر . ك : شرح المصطلاحات الكلامية ، جمعى از نويسندگان ، ص ۳۳۴ .

5.عنكبوت : آيه ۵۰ - ۵۱.

صفحه از 67