جمال الدين ابو محمّد الياس بن يوسف بن زكى بن مؤيّد ، معروف به حكيم نظامى گنجوى ، در حدود سال ۵۳۰ ق ، از مادرى كُرد نژاد در گنجه به دنيا آمد . وى هيچ سفرى انجام نداد . او از استادان مسلّم شعر و زبان فارسى است و از او ديوان قصايد و غزليات و مثنوى هاى مخزن الأسرار ، خسرو و شيرين و ليلى و مجنون به جاى مانده است . در سال وفات وى اختلاف است و به احتمال بسيار زياد در سال ۶۱۴ ق ، درگذشته است .
شعر او در وصف امام علی(ع):
ز بعد معرفتِ كردگار لم يزلى
نبى شناسم و آن گه على و آل على
خداست آن كه تعقّل نمودن كُنهش
بُرون نهاده قدم از حدود محتملى
نبى است آن كه بُود در مدارس تحقيق
برى كتاب كمالش ز نكته جدلى
على است آن كه گدازد ز برق لمعه تيغ
حسود را ، كه كند نقد بوتراب على .[۱]
[۱]ديوان قصايد و غزليات ، نظامى گنجوى : ص ۳۴۹ ، به كوشش سعيد نفيسى .