تعامل ایمان و عمل در قرآن و سنت

مشخصات :

مقطع و رشته تحصیلی : سطح 4 تفسیر و علوم قرآن
مرکز آموزشی : مركز مدیریت حوزه علمیه قم، مركز آموزش تخصصى تفسیر و علوم قرآن
سال دفاع : 1380

چکیده :

(31)
تعامل ایمان و عمل در قرآن و سنت

جمالى، قربان

سطح 4 تفسیر و علوم قرآن
مركز مدیریت حوزه علمیه قم، مركز آموزش تخصصى تفسیر و علوم قرآن
استاد راهنما: معرفت، محمد هادى
1380
تعداد صفحات : 298
کلید واژه: ایمان، عمل، خوارج، مرجئه، اشاعره، معتزله، شیعه، علم، احباط و تكفیر، ثواب، عذاب

چکیده: ایمان به معناى تصدیق در قلب و زبان و معرفت توأم با تسلیم مى باشد كه عمل از ثمرات و لوازم آن است. و مراد از تعامل ایمان و عمل، تأثیر و تأثر متقابل این دو در یكدیگر مى باشد. ایمان شرط قبولى عمل است كه بدون ایمان، عمل در معرض آلودگى و ناپایدارى خواهد بود. از طرفى فاسد شدن عمل، باعث تزلزل ایمان و چه بسا باعث تباهى آن خواهد شد. از این رو، سعادت انسان منوط به با هم بودن آن دو مى باشد و این پیوستگى شدید در آیات و روایات مورد تأكید واقع شده است.
این رساله، در نه فصل ترتیب یافته است:
در فصل اول، كلیات پژوهش مطرح مى گردد.
در فصل دوم، ضمن معرفى فرقه هاى پنج گانه خوارج، مرجئه، اشاعره، معتزله و شیعه، تعریف ایمان، معناى ایمان تقلیدى، رابطه اسلام و ایمان، افزایش و كاهش ایمان، و معناى كفر از دیدگاه فرقه هاى مزبور مورد بحث و بررسى قرار مى گیرد.
در فصل سوم، ساختار ایمان در قرآن مطرح مى شود كه دو مبحث اختیارى بودن ایمان، و رابطه و فرق علم و ایمان ارائه مى گردد. سپس از ساختار ایمان در روایات بحث مى شود و شرایط ایمان، و شرط قبولى اعمال بررسى مى گردد.
در فصل چهارم، متعلقات ایمان مورد بحث واقع مى شود كه در عالم غیب عبارت است از: الله، معاد، وحى، و فرشتگان. و در عالم شهود عبارت است از: رسولان الهى و امامان(علیهم السلام).
در فصل پنجم، از تأثیر و تأثر ایمان و عمل در یكدیگر، و نیز نقش كفر در عمل بحث مى شود.
در فصل ششم، سیزده اثر از آثار دنیوى ایمان: روشن بینى، آرامش واقعى، مهروزى به خدا، حیات طیب، محبوبیت، شمول وعده جهانى مستضعفان، برادرى، بركات الهى، هدایت الهى، ستایش و سلام الهى، وفاى به عهد، امانت دارى و منع از عذاب خداوند و چهار اثر از آثار اخروى آن: آمرزش، ملاقات با خدا، ورود به زمره صالحان، و برخوردارى از نعمات بهشتى مورد بررسى قرار مى گیرد.در فصل هفتم، نُه عامل از موانع و آفات ایمان: حسد، جهل، غفلت، استكبار، تقلید كوركورانه، محیط، گناه، غرور علمى، و هواى نفس معرفى مى گردد و راههاى زدودن موانع و آفات ایمان: توبه، زهد، ریاضت، مراقبه، محاسبه، و تقواى الهى شمرده مى شود.
در فصل هشتم، مباحث: اهمیت عمل، رابطه علم و عمل، نكاتى پیرامون عمل (اخلاص، محكم كارى، مداومت، و حفظ از نابودى عمل)، رابطه عمل و جزا، معیار كیفر الهى، تناسب كیفر و عمل، ارتباط عمل با عامل، معناى عمل صالح، تجسم اعمال، نامه اعمال، و بهشت و جهنم، ارائه مى گردد.
و در فصل نهم، احباط و تكفیر (از بین رفتن ثواب اعمال پیشین توسط گناهان بعد و بر عكس از میان رفتن كیفر گناهان بر اثر اعمال نیك) مورد بحث قرار مى گیرد و عوامل احباط: ارتداد، كفر، شرك، نفاق، بى حرمتى نسبت به پیامبر(صلى الله علیه وآله)، دنیا محورى، غیبت، حرام خوارى، ناخشنودى از قضاى الهى، ناخشنودى از آیات قرآن، باز دارى از راه خدا، ستیزه جویى با پیامبر(صلى الله علیه وآله)، كشتن پیامبران الهى(علیهم السلام)، و كشتن آمران به معروف و منادیان عدالت، شمرده مى شود و عوامل تكفیر: ایمان به خدا، توبه، اجتناب از گناهان كبیره، تقوا و پارسایى، صدقه پنهانى، ایمان و عمل صالح، هجرت و جهاد و شهادت در راه خدا، گذشتن از خطاى دیگران، نمازهاى واجب، و حج، گزارش مى شود.

کلیدواژگان :