فرزندان امام علی(ع)

فرزندان امام علی(ع)

بررسی نام و تعداد فرزندان حضرت علی(ع) با استناد به منابع کهن

مورّخان ، بر عدد واحدى در تعداد فرزندان امام على عليه السلام اتّفاق ندارند . شيخ مفيد ، آنان را ۲۷ پسر و دختر مى داند و ابن سعد ، تعداد آنان را به ۳۴ نفر مى رساند و مِزّى ، آنان را ۳۹ نفر مى شمارد .

اختلاف موجود در كتاب هاى تاريخى را مى توان ناشى از تداخل نام ها و كنيه ها و تكرار برخى از آنها دانست . براى ما پس از جستجو و تلخيص نام ها ، روشن شد كه فرزندان ايشان ، ۳۴ نفرند:

۱ . حسن عليه السلام ؛

۲ . حسين عليه السلام ؛

۳ . زينب عليها السلام ؛

۴ . اُمّ كلثوم عليها السلام ؛

۵ . مُحَسَّن[۱](كه مادر اينان ، فاطمه عليها السلام دختر پيامبر خداست و محسَّن ، آخرين فرزند ايشان بود كه در جريان هجوم غوغاييان به خانه وحى ، سِقط و كشته شد) ؛

۶ . عبّاس ؛

۷ . عبد اللّه ؛

۸ . عثمان ؛

۹ . جعفر (كه مادر اينان ، امّ البنين دختر حزام بود و همه آنها همراه امام حسين عليه السلام در كربلا به شهادت رسيدند) ؛

۱۰ . محمّد بن حنفيّه (كه مادرش خوله دختر جعفر بن قيس بود) ؛

۱۱ . ابو بكر[۲](كه مادرش ليلى بود كه احتمالاً همان دختر مسعود دارمى است . او همراه امام حسين عليه السلام ، در كربلا شهيد شد) ؛

۱۲ . عبيداللّه (كه مادرش ليلى بود . او نيز با امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد)[۳]؛

۱۳ . محمّد اصغر (كه مادرش ، امّ ولد[۴]بود .[۵]او نيز همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد) ؛

۱۴ . يحيى (كه مادرش اسماء بنت عميس بود و در حيات امام على عليه السلام درگذشت)؛

۱۵ . عون (كه مادرش اسماء بنت عميس بود) ؛

۱۶ . محمّد اوسط (كه مادرش اُمامه بود) ؛

۱۷ . عمر (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت) ؛[۶]

۱۸ . رقيّه (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت . او همسر مسلم بن عقيل بود و از وى سه فرزند داشت كه از ميان آنان ، عبد اللّه در كربلا شهيد شد) ؛

۱۹ . اُمّ حسن[۷](كه مادرش اُمّ سعيد بود و ابتدا همسر جعدة بن هبيره ، خواهرزاده امام عليه السلام بود و سپس به ازدواج جعفر بن عقيل درآمد و چون جعفر در واقعه كربلا شهيد شد ، او در زمره اسيران كربلا درآمد) ؛

۲۰ . اُمّ هانى (كه عبد اللّه اكبر ، پسر عقيل ، با او ازدواج كرد . عبد اللّه و پسرش محمّد ، همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شدند) ؛

۲۱ . فاطمه (محمّد بن ابى سعيد بن عقيل كه همراه امام حسين عليه السلام در كربلا كشته شد ، با او ازدواج كرد) ؛

۲۲ . زينب صغرا (كه محمّد بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛

۲۳ . ميمونه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛

۲۴ . نفيسه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛[۸]

۲۵ . خديجه (كه عبد الرحمان بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛

۲۶ . اُمامه (كه صَلت بن عبد اللّه بن نوفل بن حارث بن عبد المطّلب با او ازدواج كرد و در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛

۲۷ . رَمْله كبرا (كه مادرش امّ سعيد بود و به همسرى عبد اللّه بن ابى سفيان پسر حارث بن عبد المطّلب درآمد) ؛

۲۸ . جُمانه[۹](كه در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛

۲۹ . اُمّ سَلَمه ؛

۳۰ . رقيّه صغرا ؛

۳۱ . امّ كلثوم صغرا ؛[۱۰]

۳۲ . رَمْله صغرا ؛

۳۳ . اُمّ كرام ؛

۳۴ . اُمّ جعفر .


[۱]اين نام در بيشتر منابع با تشديد سين آمده و ابن حجر در الإصابة (ج ۶ ص ۱۹۱ الرقم ۸۳۰۸) ، تصريح كرده است كه : «المحسّن با تشديد سين مهمله است» ؛ امّا در تهذيب الكمال و أنساب الأشراف و تاريخ الطبرى ، بدون تشديد آمده است . گفتنى است، سين در حالت غير مشدّد ، مكسور خوانده شده (به صورت : محسِن) ؛ ولى در حالت مشدّد ، به حركت آن تصريح نشده است كه با توجّه به كاربرد آن در قافيه اشعار كهن و نام هاى مشابه در فرهنگ اسلامى ، مفتوح بودن آن ، صحيح تر به نظر مى رسد . (م)

[۲]برخى منابع ، نام او را «محمّد اصغر» گفته اند و يك مصدر ، «عبد اللّه » .

[۳]برخى منابع ، او را از سپاهيان مصعب بن زبير مى دانند كه در جنگ با مختار كشته شد .

[۴]يعنى كنيزى كه از صاحبش فرزند آورد .

[۵]أنساب الأشراف ، نام او را «ورقاء» مى داند .

[۶]با وجود دعوت امام حسين عليه السلام از او به كربلا نيامد و دير زمانى زيست و با عبداللّه بن زبير و حَجّاج ، بيعت كرد .

[۷]در كتاب نسب قريش ، او را «امّ الحسين» ناميده اند .

[۸]از متن المجدى فهميده مى شود كه عقيل ، دو پسر به نام عبد اللّه داشته است كه برادر بزرگ تر ، همسر ميمونه و برادر كوچك تر ، همسر نفيسه بوده است .

[۹]آمده است كه كنيه اش «امّ جعفر» بود .

[۱۰]در أنساب الاشراف آمده : كثير بن عبّاس با او پس از خواهرش يا پيش از او ازدواج كرد .