دومین فرزند پسر امام حسین علیه السلام نیز علی نام داشت و به دلیل این که او میان علی اکبر و علی اصغر قرار داشت ، علی اوسط (وَسَطی) نیز نامیده شده است .
ایشان چهارمین امام از امامان دوازده گانه اهل بیت علیهم السلام است که پس از شهادت پدرش به مقام امامت ، نائل آمد و امامت در نسل او امتداد یافت .
مشهورترین کنیه های ایشان ، ابو الحسن ،[۱]و مشهورترین القاب ایشان ، زین العابدین ، سید العابدین[۲]و سجّاد است .[۳]
مادر وی ، شهربانو دختر یزدگرد است .
قول مشهور ، سال ولادت ایشان را سال ۳۸ هجری می داند که بر پایه آن در کربلا ، ۲۳ ساله بوده است .[۴]اقوال دیگر ، عبارت اند از : سال ۳۷ هجری ،[۵]سال ۳۶ هجری ،[۶]در زمان جنگ جمل[۷]و سال ۳۳ هجری .[۸]
روز ولادت ایشان ، روز جمعه[۹]، پنجم شعبان[۱۰]، گزارش شده است .
ایشان ، با فاطمه ، امّ عبد اللّه دختر امام حسن علیه السلام ، ازدواج کرد و دارای سه فرزند به نام های حسین ، محمّد (امام باقر علیه السلام ) و عبد اللّه شد .[۱۱]
ایشان ، در ۵۷ یا ۵۸ سالگی ، در روز دوازدهم[۱۲]یا بیست و پنجم محرّم[۱۳]سال ۹۴[۱۴]یا ۹۵ هجری[۱۵]به وسیله ولید بن عبدالملک ، مسموم شد و به شهادت رسید .
امام زین العابدین علیه السلام ، در قبرستان بقیع ، در کنار قبر عمویش امام حسن علیه السلام به خاک سپرده شد .
[۱]كنيه وى را ابو محمّد هم گفته اند . در برخى مصادر ، كنيه هاى ديگرى ، مانند : ابو الحسين ، ابو بكر ، ابو القاسم و ابو عبد اللّه آمده است .
[۲]در تذكرة الخواص آمده است : پيامبر صلى الله عليه و آله او را «سيّد العابدين» ناميد.
[۳]براى ايشان لقب هاى ديگرى نيز آمده است ، مانند : زكى ، امين و ذو ثفنات .
[۴]در الطبقات الكبرى ، وى ۲۳ يا ۲۴ ساله شمرده شده است .
[۵]در برخى نقل ها با عبارت «گفته شده است» آمده.
[۶]البته با تعبير «گفته شده است» آمده .
[۷]اين قول : در سر سلسلة العلويّة ، از ابن جرير طبرى نقل شده است .
[۸]در الحدائق الوردية آمده : «دو سال مانده به پايان خلافت عثمان به دنيا آمده است» كه با توجّه به اين ديدگاه ، عمر ايشان ، ۲۸ سال مى شود ، در حالى كه چنين سنّى ، براى على اكبر گفته شده است .
[۹]در المناقب ابن شهر آشوب آمده است : «روز پنج شنبه و گفته شده : روز يكشنبه».
[۱۰]نقل هاى ديگرى هم آمده است مانند: نهم شعبان و پانزدهم جمادى آخر .
[۱۱]در لباب الأنساب ، از فرزند ديگرى به نام حسن نيز نام برده شده است.
[۱۲]در إعلام الورى روز وفات ايشان ، «شنبه» ذكر شده است .
[۱۳]اقوال ديگرى هم آمده است: دهم محرم، هجدهم يا نوزدهم محرم، و ۲۴ ربيع اوّل .
[۱۴]در تذكرة الخواصّ آمده : صحيح ترين قول ، اين است ؛ زيرا اين سال ، به جهت درگذشت فقيهان بسيار در آن ، «سال فقيهان» نام گذارى شده است .
[۱۵]در برخى كتاب ها ، سال وفات ايشان ، ۹۲ ، ۹۹ و ۱۰۰ هجرى ذكر شده است .
