تاريخ : سه شنبه 1394/8/5 تاریخ ایجاد:
کد خبر: 46182
روانشناسی باید متناسب با اقتضائات فرهنگی و دینی باشد
رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث معتقد است که علم روانشناسی باید متناسب با اقتضائات فرهنگی و دینی هر کشور باشد.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)،حجتالاسلام و المسلمین عباس پسندیده، رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث، با تاکید بر لزوم تحول علم روان شناسی موجود، اظهار کرد: اگر چه دانش روانشناسی موجود در دانشگاهها، تجربی و وارداتی است، اما باید توجه داشت که تمامی ابعاد یافتهها و روشهای علوم غربی نادرست نیست.
وی تاکید کرد: در حقیقت نگاه صفر و یک به این موضوع صحیح نیست، باید نکات مثبت علم روانشناسی غرب را پذیرفت و جنبههای منفی آن را مورد تجدید نظر، نقد و بررسی قرار داد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به طور حتم باید در علوم غربی موجود تحول ایجاد کنیم؛ در یک جامعه اسلامی علم روانشناسی باید متناسب با فرهنگ و دین همان جامعه طراحی و تولید شود.
مولف کتاب «الگوی اسلامی شادکامی» در ادامه با بیان این که از علم روانشناسی به عنوان روانشناسی فرهنگی یاد میکنند و حتی غربیها نیز معتقدند که علم روانشناسی باید متناسب با فرهنگ هر ملیتی شکل گیرد، تصریح کرد: اخیرا برخی کشورها نظریه شادکامی و روانشناسی غربیها را به چالش کشیدهاند؛ چینیها معتقدند مولفههایی که غربیها برای شادکامی و احساس رضایت از زندگی مطرح میکنند، با فرهنگ شرقیها سازگار نیست.
وی اضافه کرد: وقتی مولفههای شادی در خصوص مردم شرقی و کشورهای اسلامی، با ابزار و معیارهای غربی مورد ارزیابی و سنجش قرار میگیرد، نتایج مایوس کنندهای به دست میآید، این در حالی است که ابزار سنجش شادی و احساس رضایت از زندگی و هر موضوع دیگری باید بنا بر اقتضائات و فرهنگ مردم هر کشور تعیین شود. قطعا احساس رضایت از زندگی در فرهنگ و کشوری متفاوت است همانطور که شرقیها به جنبههای درونی و باطنی و غربیها بیشتر به ظواهر و بیرون توجه دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث قم در ادامه در خصوص پایههای معرفتشناسی علم روانشناسی افزود: معتقدیم که خداوند برای انسان سیستم روانی و برنامه و نظم مشخصی در نظر گرفته و روح و روان او را بر اساس مدلی خاص تنظیم کرده است. تنها خالق انسان است که از این برنامه خبر دارد و معصومین (ع) نیز به واسطه خداوند از بافت روانی انسان خبر دارند. به همین جهت متناسب با این موضوع، روان شناسی صحیح باید از ایات و روایات استخراج شود.
وی تاکید کرد: به عنوان مسلمان نه تنها باید از مبانی اسلامی پیروی کنیم، بلکه به دلیل آن که اساسا نظم روانی انسانها را خداوند طراحی کرده است، این امر اقتضا میکند قواعد و آموزههای روانشناسی را از خودِ سازنده یعنی خدا و فرستاده های او دریافت کنیم.
پسندیده با اشاره به بحث معناداری زندگی با رویکرد اسلامی، بیان کرد: البته این بحثی نیست که به تازگی مطرح شده باشد، اما اخیرا توجه بیشتری به آن شده است؛ معناداری زندگی لایههای مختلفی دارد و به این مساله میپردازد که اساسا انسان برای چه زندگی میکند و این سوال نقش مهمی در زندگی فرد و جهتدهی به آن و امیدبخشی و سلامت روانی دارد.
مولف کتاب «پژوهشی در فرهنگ حیا» عنوان کرد: آنچه در زندگی انسان نجات بخش است، معنای اصیل و واقعی حقیقت آفرینش است که از قرآن و حدیث به دست میآید؛ امروز معنای زندگی در غرب بر اساس سکولار شکل میگیرد که معنای آن با ارزش ها و معیارهای اسلامی که بر پایه توحید استوار است، مغایرت دارد.
رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث در پاسخ به این سوال که آیا علمالنفسی که عرفا و فلاسفه اسلامی بحث میکردند، میتواند طلیعه و مقدمهای برای روانشناسی اسلامی باشد، خاطر نشان کرد: از آنجا که اندیشمندان اسلامی تحقیقاتی را در زمینه روانشناسی داشتهاند میتوان علم النفس را به عنوان پیشینه تاریخی برشمرد.
وی ادامه داد: روانشناسی امروز، کاملا تجربی است. نکته مهم آن است که آیا روانشناسی میتواند بر اساس تجربه استوار باشد یا باید از مبانی اسلامی و نظرات اندیشمندان این حوزه هم استفاده کرد؟ مثل علم النفس فلاسفه که با نگاه فلسفی تدوین شده است.
پسندیده در پایان یادآور شد: مجموع این عوامل میتواند به تولید علم روانشناسی کمک کند. در این میان تنها نباید به عقل و نقل یا تجربه صرف بسنده کرد، بلکه از هر عامل متناسب با نیاز روانشناسی روز میتوان استفاده کرد و تمامی عوامل یاد شده را با هم در نظر گرفت.