بررسی روايات تفسیری فريقين در مسئله ازدواج حضرت با یوسف (ع) زلیخا
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
۷-۳۲
چکیده :
در قرآن کریم مطلبی دربارۀ ازدواج حضرت یوسف علیه السلام با زليخا نيامده است، اما در جوامع روايی و در قرآن کريم مطلبی دربارۀ ازدواج حضرت يوسف تفسيری فريقين، چهارده روايت دربارۀ آن يافت می شود که هشت روايت در کتب تفسيری و شش روايت در کتب روايی نمود يافته است؛ البته کتب تفسيری در اين رابطه نسبت به کتب روايی، از قدمت برخوردارند. نگاه نخست گويای طرق مختلف اين روايت است، اما پس از بررسی اسناد و متون اين روايات پی می بريم که همگی دچار ضعف سند بوده و مشکلات محتوايی نيز دارند. اين روايات از لحاظ سندی، مرسل يا مرفوع يا مقطوع بوده يا اينکه راويانی ضعيف دارند. در متن اين روايات نيز اختلافات زيادی وجود دارد. همچنين در آن ها مطالبی به چشم می خورد که با قطعيات قرآن مغايرت دارد . از طرف ديگر، بررسی کتاب مقدس بيانگر آن است که بخشی از محتوای اين روايات از کتاب مقدس گرفته شده و پس از دخل و تصرف و اضافات، وارد جوامع روايی و تفسيری شده است. ازجمله آنکه از تورات گرفته شده، اما برخلاف تورات آن دو فرزند به جای آسنات نام دو فرزند حضرت يوسف به زليخا نسبت داده شده است. با توجه به تعدد و جامعيت روايات وهب بن منبه نسبت ب ه ديگر روايات، محتمل است که ريشۀ اين روايات به او برسد، به طوری که راويان پس از او هرک دام به نحوی، از طرف خود، شاخ و برگی به آن افزوده اند. نتيجه آنکه برخی از مسلمانان در اين موضوع به اهل کتاب مراجعه کرده و از روايات آنان متأثر شده اند. بنابراين نسبت به صحت اصل روايات سوءظن حاصل می شود، هرچند که احتمال وقوع ازدواج با توجه به قدر مشترک همۀ روايات منتفی نمی گردد.
کلیدواژههای مقاله :
