نقد و بررسی نظريۀ گلدتسيهر دربارۀ تقدم نقد سند حديث بر نقد متن

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : عبد الهادی فقهی زاده
پديدآورنده : سعید شفیعی

سال / شماره پیاپی / صفحه 7-34

چکیده :

ايگناتس گلدتسيهر، از مشهورترين خاورشناسان غربی، معتقد است که روش مسلمانان در نقد روايات عمدتاً محدود به نقد إسناد حديث بود و داوری دربارۀ ارزش محتوای روايات نيز به صحت إسناد بستگی داشت. پس از گلدتسيهر نيز، برخی از خاورشناسان به نتايجی مشابه دست يافتند و نظريات او را تأييد کردند. محققان مسلمان در نقد اين نظريات، قواعدی را ذکر کرده‌اند که دالّ بر نقد متن است و معتقدند که محدثان اهل سنت از قرن اول در کنار نقد و بررسی اسناد روايات، به نقد متن نيز توجه داشتند. در اين مقاله، ديدگاه گلدتسيهر، منتقدان مسلمان و نيز ديدگاه جاناتان براون، از محققان مسلمان معاصر در غرب، در اين مبحث بررسی شده و نکات قوت و ضعف آن‌ها نشان داده شده است. براون معتقد است که نقد متن تا قرن چهارم به شکل پنهان و در لفافۀ نقد سند انجام می‌شد و پس از تأليف منابع اصلی حديث و از قرن پنجم و ششم بود که برخی علما به نقد متنی صريح روی آوردند. با اين حال، به نظر می‌رسد که نقد متن حديث در ميان برخی محدثان قديم نيز صراحتاً رايج بوده و نيازی به پنهان کردن آن نمی‌ديدند. در پايان مقاله، جهت تکميل و تأييد بحث، به نمونه‌هايی از روايات اشاره شده و نتايج يک پژوهش نو در جهان غرب دربارۀ مبحثی تاريخی در صحيح بخاری و صحيح مسلم، که به روش نقد متن انجام شده، گزارش شده است.

کلیدواژه‌های مقاله :گلدتسيهر، حديث، نقد متن، نقد اِسناد، اهل حديث، عقل‌گرايان.،