به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دارالحدیث، نشست علمی اخلاق و آئین نقد هم زمان با بست هفتمین روز از آبان ماه سال جاری، با هدف بررسی تاریخچه نقد و بیان الفبای صحیح انتقاد، با حضور دکتر سید حسن اسلامی اردکانی پژوهشگر دین و اخلاق در سالن شیخ صدوق برگزار شد.
بخش دوم
در ادامه این نشست علمی سید حسن اسلامی اردکانی به بیان تاریخ مصور ادبیات نقد پرداخت و اظهار داشت: با گذشت بیش از هفت دهه از تاریخ مطبوعات و نقد جدید در کشورمان، همچنان پس از این که ناقدی، نقدی بر تألیف یا ترجمه‌ای می‌نویسد گاه شاهد آن هستیم که نویسنده یا مترجم بر بی ادبی آن ناقد انگشت می گذارد و از او می‌خواهد تا فرق بین نقد، انتقاد و تنقید را بداند.
وی تاکید کرد: دیدگاه ناقدانه باعث رشد و باروری نظریه های علمی و پژوهشی می شود، انسان به صورت غریزی در برابر نقد و انتقاد تهاجمی برخورد می کند و این جبهه گیری برای اهل علم و بصیرت قابل قبول نیست زیرا اهل دانش به دنبال سعادت و کمال است.
اسلامی اردکانی بیان داشت: این برخورد تهاجمی در مقابل انتقاد به صورت بدنی و حالت دفاعی در ذهن شکل می گیرد، باید ذهن را از دغدغه های متعدد آزاد نمود تا انتقال مفاهیم و نقد صحیح در روح و جان آدمی رسوخ کند.
وی با بیان اینکه لذوما گوش کردن و عدم حالت دفاعی به معنای انتقاد صحیح و سازنده نیست، تصریح کرد: پرهیز از شخصی سازی و نقد از فرد بسیار مهم است، قبول محدودیت خویش و اینکه انسان با وسعت علم و دانش بسیار دارای محدودیت های متعدد است مهم ترین گام در جهت پذیرش نقد می باشد، زیرا آفرینش انسان به صورت محدود تعریف شده است.
پژوهشگر حوزه دین و اخلاق گفت: نقد لازمه رشد و بالندگی دانش است و گرچه این نکته بدیهی ست، به دلیل آنکه هنوز این باور نهادینه نشده است عملا نقد فراموش شده و از کارکرد اصلی خود بازمانده و یا به تعریف و تمجید بدل شده است.
وی با اشاره به حدیث "ان حیاه العلم بالنقد و الرد" افزود: حیات سالم اجتماعی در سایه نقد صحیح و سازنده انسجام می یابد، در طول تاریخ نویسندگان بزرگ دیگران را به نقد آثار خویش دعوت کرده اند و خود به استقبال نقد رفته اند.
اسلامی اردکانی تاکید کرد: درباره مفهوم نقد کلیشه های گوناگونی عملا نقد را از حیز انتفاع ساقط ساخته اند، عکس العمل های شدید و گاه ضد اخلاقی ناقدان را از ادامه مسیر باز می دارد.
وی ابراز داشت: اصول روشنی برای به کارگیری نقد در عرصه های مختلف دیده نمی شود، و سرانجام در نقد آرا و افکار دیگران گاه ناقدان، اصول اخلاقی را فراموش می کنند و نقد را به ابزاری برای تصفیه حساب های شخصی بدل می سازند.
در پایان سردبیر نشریه پژوهش‌های ادیانی و فصلنامه نقد کتاب اخلاق، علوم تربیتی و روان‌شناسی، خاطر نشان کرد: آثار بزرگ و اندیشه های جدی و ماندگار تاریخ، محصول نقد بوده است، برای مثال کافی ست نگاهی به تاریخ فلسفه اسلامی داشته باشیم تا دریابیم که چگونه نقد بی رحمانه متکلمان منتقد فلسفه، به رشد فلسفه یاری رساند.
