(11)
بیعت در نظام فقهی، سیاسی اسلام
موسویان، سید ابو الفضل
رشته: فقه
استاد راهنما: فهیم کرمانى، مرتضى
خلاصه: در این پژوهش موضوع بیعت در نظام فقهى ـ سیاسى اسلام را بررسى کرده و پس از مقدمه، معناى بیعت، بیعت در
قرآن و بیعت در سنت را بیان و به موارد بیعت پیامبر اشاره کرده است. «بیعت و رأى» قسمت دیگرى است که مؤلف دربارۀآن چهار توجیه را مطرح و نقد کرده و پس از نتیجه
گیرى شرایط همسان بیعت و رأى را گفته است. در مبحث «بیعت و مشروعیت» به مباحثى از این دست پرداخته است.... حکومت مردمى و استبدادى، معناى مشروعیت،
مشروعیت در فلسفۀسیاسى و جامعهشناسى سیاسى، مشروعیت و کارآمدى، انواع مشروعیت.... گردآورنده در بحث «دیدگاه اسلام در مورد مشروعیت حکومت» ابتدا
نظریۀنصب را مطرح مىکند و بعد از توضیح مطلب سؤالهایى پیرامون این نظریه بیان مىدارد و در توضیح حکومت در نگاه دین به این مطالب اشاره مىکند: 1ـ حق مردم و
حکومت؛ 2ـ حکومت و امانت الهى؛ 3ـ شرایط و وظایف حاکم؛ 4ـ وظایف مردم در رابطه با حکومت.... سپس نظریۀمشروعیت غلبه و زور را مطرح و رد مىکند. در آخر به طرح
نظریۀانتخاب مىپردازد و در این بارۀدیدگاه اعتبار رأى اقلیت یا اکثریت را مطرح و سپس نقد و بررسى مىکند و شبهههاى موجود را پاسخ مىدهد. «بیعت، نوعى قرار داد»
موضوع قسمت دیگرى از این نوشتار است که مؤلف در آن به ارائۀمباحثى از قبیل بیعت در کلمات فقها، تفاوت عقد و ایقاع، انواع قرار دادها، بیعت و لزوم وفا، پرداخته است.
آخرین قسمتى که در این پایاننامه آمده، «بررسى بیعتهاى پس از پیامبر» است که مطالب ذیل در آن به چشم مىخورد: 1ـ بیعت با ابوبکر و واکنش على بن ابىطالب (ع)،
ایرادهاى این بیعت؛ 2ـ بیعت با عمر، ایرادهاى آن؛ 3ـ بیعت با عثمان، ایرادهاى آن؛ 4ـ بیعت با على (ع)؛ 5ـ بیعت با امام حسن (ع)، کنارهگیرى از حکومت؛ 6ـ بیعت با امام
حسین (ع)، برداشتن بیعت از اصحاب؛ 7ـ بیعت با امام زمان (ع)