اديان الهى و برائت از مشركان

ابراهيم خليل عليه السلام نخستين پيامبرى بود كه با صراحت، مسئله برائت از شرك و مشركان را اعلام كرد . از اين رو، قرآن ، مسلمانان را به تأسّى از آن بزرگوار مى خواند:

«قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِى إِبْرَ هِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُو إِذْ قَالُواْ لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَءَ ؤُاْ مِنكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ ... .[۱]

همانا براى شما، در [پيروى از] ابراهيم و همراهان او سرمشقى نيكوست ، آن گاه كه به قوم خود گفتند: «ما از شما و از آنچه به جاى خدا مى پرستيد، بيزاريم...»»  .

و امّت اسلام ، در اعلان برائت از مشركان، به آن اُسوه تاريخ پيامبران ، اقتدا كرده است . افزون بر اين، با نگرشى دقيق در قرآن كريم، به روشنى در مى يابيم كه برائت از مشركان، يكى از دو رُكن اصلىِ توحيد است و همه پيامبران الهى ، موظّف بودند كه در كنار دعوت مردم به پرستش خداوند ، آنها را به دورى از قدرت هاى طاغوتى و بيزارى از مطلقِ شرك و مشرك ، دعوت نمايند:

«وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِى كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَ اجْتَنِبُواْ الطَّـغُوتَ .[۲]

و به تحقيق، در هر امّتى پيام آورى بر انگيختيم كه [به آنها بگويد]: «خداوند را پرستش كنيد و از طاغوت ، دورى گزينيد»»  .

طاغوت، تنها بت هاى ساخته و پرداخته عصر جاهليت نيست؛ بلكه روشن ترين مصاديق آن، همه قدرت هاى شرك آميزى هستند كه جامعه را به سوى مقصدى جز مقصد پيامبران الهى، دعوت مى كنند. امام صادق عليه السلام در اين باره و در توضيح كلمه «طاغوت» در آيه ۱۷ از سوره زمر، مى فرمايد :

مَن أطاعَ جَبّارا فَقَد عَبَدَهُ .[۳]

هر كه از جبّارى فرمان بَرَد، او را پرستيده است.

نكته مهم تر ، شناخت توطئه اى پيچيده است كه در تاريخ اسلام ، براى پنهان كردن روشن ترين مصاديق طاغوت و شرك و مشرك ، رُخ داد تا جوامع اسلامى، از اين ناحيه احساس خطر نكنند و برائت از مشركان، به برائت از بت هاى عصر جاهليت اُولى منحصر گردد . امام صادق عليه السلام در عصر خود، از اين توطئه خطرناك ، پرده برداشته و با صراحتْ اعلام فرموده است :

إنّ بنى اُميّة أطلَقواْ تعليمَ الإيمان و لم يُطلِقواْ تعليمَ الشّركِ لِكَى إذا حَمَلوهم عليه لم يعرفوه.[۴]

اُمَويان ، تعليم ايمان را آزاد گذاشتند و تعليم شرك را آزاد نگذاشتند، تا اگر آنان را به شرك كشاندند ، آن را نشناسند .