الرسالة الحقوقية - صفحه 155

الرسالة الحقوقية

يحيى بن حسين بن عشيره بحرانى (قرن 10ق)

تحقيق : مرتضى وفايى

درآمد

روايات زيادى از معصومين عليهم السلام درباره حقوق فردى و اجتماعى وارد شده است ، و هر يك از اين احاديث پاره اى از حقوق را بيان فرموده اند ، حق هايى چون : حقوق خداوند بر بندگان ، حقوق والدين بر فرزندان ، حقوق زن و شوهر بر يكديگر ، و نيز حق همسايه ، دوست ، معلم و حتى حقوق اعضا و جوارح انسان بر صاحب آنها و بسيارى حقوق ديگر .
در اين ميان امام على بن الحسين زين العابدين عليه السلام در قرن اول هجرى اكثر اين حقوق را در مجموعه اى مدون به ابو حمزه ثمالى بيان فرموده اند و بى گمان رساله حقوقيه امام سجاد عليه السلام را مى توان قديمى ترين و جامع ترين مجموعه حقوقى اسلامى دانست . در قرون بعدى نيز در آثار حديثى و فقهى ابوابى به اين حقوق اختصاص يافت ، مثل «حقوق الاخوان» «حقوق الوالدين» و . . . ولى رساله حاضر از مجموعه هاى نادر و مستقل در حقوق است .

مؤلف

پديد آورنده اين اثر شيخ بن عشيره بحرانى از دانشمندان شيعى قرن دهم هجرى است . قبل از اين از آثار وى الشهاب فى الحكم والآداب ، در ميراث حديث شيعه ، دفتر هفدهم ، منتشر گرديد ، و شرح حال مؤلف (آنچه از مصادر و آثار بحرانى ، به دست مى آمد) در آنجا ذكر گرديد . در اينجا چند نكته علاوه بر آن ذكر مى شود :
1 ـ نسخه اى از اجازه بحرانى به سيد عبدالجليل قارى حسينى در كتابخانه آيت اللّه گلپايگانى در ضمن مجموعه ش 39/26 نگهدارى مى شود .
2 ـ ابن عشيره بحرانى ـ علاوه بر سه اجازه ياد شده در آنجا ـ به شيخ محمد بن اسماعيل هرقلى و شيخ محمد بن عيسى بن محمد بن عيسى بن حسين عاملى ، نيز اجازه نقل روايت داده ، كه نسخه اى از اجازه وى به شيخ محمد عاملى در كتابخانه آستان قدس رضوى در ضمن الفيه شهيد اول به شماره 509 ، موجود است .
3 ـ نسخه اى از تحرير الاحكام علامه حلى در دست است كه يحيى بن حسين بن على بن ناصر بحرانى در يازده شوال 957 كتابت نموده ۱ ـ همان دانشمندى كه احتمال داده شده ـ با يحيى بن عشيره بحرانى يك نفر باشد .

1.فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه آيت اللّه مرعشى ، ج۴ ، ص۸۰ ، نسخه ش ۱۲۷۹ .

صفحه از 172