(۳)
تعدّد زوجات در اسلام
فراهانى، فریده
كارشناسى ارشد رشته الهیات و معارف اسلامى
مركز تربیت مدرّس حوزه علمیه قم
استاد راهنما: بهشتى، احمد
استاد مشاور: مهدوىراد، محمّدعلى
۱۳۷۳
۳۵۳
این پایان نامه، درباره مسئله ازدواج و چند همسرى و راههاى شرعى جلوگیرى از گناه است كه در ده فصل منظّم شده است.
نویسنده در مقدّمه، فلسفه ازدواج و اهتمام اسلام را به این مسئله حیاتى توضیح مىدهد. به اعتقاد او، اسلام برخلاف سایر ادیان و مكاتب، بر محوریت میانهروى بنا نهاده شده و به دور از هر افراط و تفریطى در تمام شئون زندگانى انسان، شیوه قسط و عدل را با اهمّیت مىداند. به همین علّت، حتّى در این مبحث نیز به دور از هرگونه تضییع حق و یا جانبدارى از كسى، امر تعدّد زوجات را در چارچوب دینى و قانونى جایز مىداند.
فصل اوّل پایاننامه، در باب ضرورت زناشویى است. به مناسبت، قانون زوجیت، ضرورت ازدواج، اهمّیت ازدواج از نظر قرآن، دیدگاه معصومانعلیهم السلام در مورد ازدواج، زیان خوددارى از ازدواج، نهى اسلام از تجرّد، و آثار دنیوى و اخروى ازدواج نیز مطرح مىگردد.
فصل دوم، درباره علل پیدایش تعدّد زوجات در میان بشر است كه از جمله آنها زورمندى مردها، پدرسالارى، هوسرانى، عوامل جغرافیایى یا اجتماعى، عوامل اقتصادى، عادات ماهانه، محدودیت سن زنان از حیث توالد و تناسل، فزونى تعداد زنان بر مردان دانسته شده است و اعتراف دانشمندان در این زمینه آمده است.
مبحث دوم این فصل نیز درباره مطابقت و عدم مطابقت چند همسرى با طبیعت مرد است.
فصل سوم، تعدّد زوجات قبل از ظهور اسلام را به بحث كشیده و به تعدّد زوجات در یهود، مسیحیت، دوران جاهلیت، ایران باستان، و همچنین جوامعى از قبیل مصر، چین، یونان و آسیاى جنوب شرقى پرداخته شده است.
فصل چهارم، درباره تعدّد زوجات در جهان معاصر است. این فصل از دو مبحث تشكیل شده است.
مبحث اوّل، علّت قبح و ناپسندى این مسئله از دیدگاه قانونگذارى غربى بررسى شده و در مبحث دوم، نیرنگ مرد قرن بیستم و نظریه برتراند راسل در مورد تعدّد زوجات، بیان شده است.
فصل پنجم، با عنوان «اسلام و تعدّد زوجات»، شامل دو مبحث است.
مبحث اوّل، درباره بررسى علل تجویز تعدّد زوجات براى مردان است.
مبحث دوم نیز با عنوان «قرآن و تعدّد زوجات»، آیاتى كه در این باره نازل شده، آمده و شأن نزول و احتمالات موجود در آنها بررسى شده است.
فصل ششم، شرایط تجویز تعدّد زوجات را بررسى مىكند. در این فصل، یك مبحث به مشروط بودن اباحه تعدّد زوجات و یك مبحث نیز به اصلاح این اباحه مىپردازد.
فصل هفتم، درباره ممنوعیت تعدّد ازدواج براى زنان است. نویسنده در این فصل، انواع نكاح را نام برده و ضمن توضیح هر كدام، جایز یا غیر جایز بودن هر یك را نیز توضیح داده و به تناسب علّت، ممنوعیت تعدّد ازدواج براى زنان را با برهان عقلى و دلیل نقلى بیان نموده است.
نویسنده، در فصل هشتم، تعدّد زوجات را به یك ضرورت اجتماعى عنوان كرده است. وى در این فصل نیز طى چند مبحث، حكمت مشروعیت تعدّد زوجات در اسلام و ضرورت تشریع تعدّد زوجات و راههاى مقابله با افزایش زنان بر مردان را شرح داده است. فصل نهم، درباره حكمت تعدّد زوجات پیامبر صلى الله علیه وآله است. این فصل نیز چهار مبحث دارد و به تعداد زوجات پیامبر اكرم، شبهه تعدّد زوجات پیامبرصلى الله علیه وآله و ردّ آن، حكمتهاى تعدّد زوجات نبى اكرم و خصایص پیامبرصلى الله علیه وآله از جهت نكاح مىپردازد.
فصل دهم نیز مربوط به اشكالات وارد بر تعدّد زوجات است. نگارنده، در این فصل، هشت اشكال عمده بر این مسئله را بیان مىكند و سپس با نتیجهگیرى بحث را خاتمه مىدهد.