گمشده آرزومندان
پرسش :
گم شده واقعی و اصلی آرزومندان چیست؟
پاسخ :
فطرت آدمى ، مطلق گراست و آرزو دارد كه به كمال مطلق برسد . از اين رو ، به هيچ حدّى از كمالات ، قانع نيست . اين خصوصيت فطرى ، يكى از دلايل مهمّ خداشناسى است ، چنان كه در نامه امام خمينى رحمه الله به گورباچف ، رهبر شوروى سابق، به اين نكته مهم ، اشاره شده است :
انسان ، در فطرت خود ، هر كمالى را به طور مطلق مى خواهد و شما خوب مى دانيد كه انسان ، مى خواهد قدرتِ مطلق جهان باشد و به هيچ قدرتى كه ناقص است ، دل نبسته است. اگر عالم را در اختيار داشته باشد و گفته شود: جهان ديگرى هم هست، فطرتا مايل است آن جهان را هم در اختيار داشته باشد. انسان ، هر اندازه دانشمند باشد و گفته شود: علوم ديگرى هم هست، فطرتا مايل است آن علوم را هم بياموزد . پس قدرت مطلق و علم مطلق بايد باشد تا آدمى دل به آن ببندد . آن ، خداوند متعال است كه همه به آن متوجّهيم ، گرچه خود ندانيم. انسان مى خواهد به «حقّ مطلق» برسد تا فانى در خدا شود .[۱]
خداوند متعال ، با دادن اين خصوصيت فطرى به انسان ، در حقيقت ، آموزگارِ آرزومندان خويش است[۲]و گويى به انسان مى گويد : گم شده تو منم . مطلوب و آرزوى حقيقى تو منم . تو مرا كه كمال مطلق هستم ، مى خواهى و نمى دانى . همه آرزوها به من ختم مى شود[۳]و بدين جهت ، اهل معرفت، به من عشق مى ورزند[۴]و نهايت آرزوهاى آنان ، بلكه بالاتر از آرزوى آنان منم .[۵]اگر با من پيوند برقرار كردى ، در دنيا و آخرت ، كامياب خواهى شد .[۶]
در قرآن كريم آمده است :
«مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْاخِرَةِ.[۷]
و هر كس پاداش دنيا را بخواهد ، پاداش دنيا و آخرت ، نزد خداست» .
در آيه ديگر، ياد خدا، آرامش دهنده انسان ها معرّفى شده است :
«أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.[۸]
آگاه باش كه با ياد خدا ، دل ها آرامش مى يابند» .
همچنين خداوند مى فرمايد : اگر مرا فراموش كنيد، در حقيقت ، خود را فراموش كرده ايد :
«نَسُواْ اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ .[۹]
خدا را فراموش كردند. پس خدا هم خويشتنِ آنها را از يادشان بُرد» .
و در اين صورت ، انسان، به هر آرزويى از خواسته هاى خود دست يابد ، احساس آرامش نخواهد داشت :
«وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِى فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا .[۱۰]هر كس از ياد من دل بگردانَد، در حقيقت ، زندگى تنگى خواهد داشت» .
و با اين وصف ، خداوند، خطاب به انسان مى فرمايد : اگر مى خواهى بهتر خود را به تو معرّفى كنم ، من همانم كه وقتى اميدت از همه جا قطع شد ، از من، قطعٍ اميد نمى كنى[۱۱]و با همه وجود، به من پناه مى آورى و مرا مى خوانى و از من ، حلّ مشكل خود را مى خواهى .
[۱]صحيفه امام : ج ۲۱ ص ۲۱ (نامه امام به گورباچف در تاريخ ۱۱ / ۱۰ / ۱۳۶۷) .
[۲]ر . ك : ص ۸۷ (آموزگار آرزو) .
[۴]ر . ك : ص ۹۹ (آرزوى نهايى دوستداران) .
[۵]ر . ك : ص ۱۰۱ (بالاتر از آرزوها) .
[۶]ر . ك : همين دانش نامه: ج ۵ ص ۳۲۹ (جامعه نمونه) .
[۱۱]ر . ك : ص ۱۰۷ (آرزوى بايسته هنگام قطع شدن آرزوها) .
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت